Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги в. И. Зуев, О. Қодирхўжаев, М. М. Адилов, У. И. Акрамов сабзавотчилик ва полизчилик

Ҳимояланган ер иншоотларининг турлари ва уларнинг тузилишини ўрганиш
Илитилган ер асосий турларининг таснифи
Топшириқдан мақсад. Ўзбекистонда кенг тарқалган илитилган ер турлари билан танишиш, уларни бирини иккинчисидан ажрата билишни ўрганиш, илитилган ер турлари таснифи ўзлаштириш, аркасимон (ярим ёйсимон) синчли кичик ҳажмли тоннел типидаги плёнкали қурилмалар тузилишини чизиш.
Услубий кўрсатмалар. Машғулот коллежга яқин жойлашган, илитилган ер турлари мавжуд бўлган, шу жумладан, кичик ҳажмли плёнкали тоннел типидаги қурилмаси бўлган фермер ёки ўқув хўжаликларида ўтказилиши мақсадга мувофиқдир. Агар бундай имконият бўлмаса, машғулот ҳимояланган ер сабзавотчилиги хонасида макетлар, плакатлар, диафилмлар, компютер тасвирлари ва бошқа ўқув-услубий қўлланмалардан фойдаланиб ўтказилади.
Машғулотлар илитилган ерларнинг ҳақиқий турлари устида ўтказилса уларнинг катта-кичиклигини ўлчаш билан, сони эса ҳисоблаш йўли билан аниқланади.
Машғулот ўтказилаётганида ўқувчилар 3-5 тадан бўлиниб гуруҳлар ташкил этишади. Улар бир гуруҳга мансуб бўлган илитилган ер тури устида ишлайдилар. Маълум гуруҳдаги илитилган ер тури билан танишиб, расмини чизиб бўлганидан сўнг, ўқувчилар гуруҳлари бошқа туридаги илитилган ерлар устида ишлашга ўтайдилар.
Ишни бажариш тартиби. Ўқувчилар назарий курсдан олган билимларини маълумот адабиётлардан фойдаланиб ва ҳақиқий илитилган ер ёки уларнинг макетларини кўриб, ўзларининг иш дафтарларида қуйидаги саволларни топиб ёзадилар:

1. 
   Парник ва илитилган ерларнинг қандай умумий ва фарқланадиган белгилари бор?
   
2. 
   Илитилган ер турлари таснифи қандай?
   
3. 
   Иситиладиган усти ёпилмаган илитилган ер турларини ва нур ўтказадиган индивидуал ёпқичларнинг қайсиларини биласиз?
   
4. 
   Синчсиз тоннелли қурилмалар қандай бўлади?
   
5. 
   Синчли чодирсимон ёпқич аркасимон (тоннелсимон)дан нимаси билан фарқ қилади?
   

Ҳар бир ўқувчи бу саволларга жавоб берганидан сўнг ўз иш дафтарига илитилган ер турларининг ўлчамларини кўрсатиб расмиларни чизади:
1) синчсиз ўркач кўринишидаги қурилма, кўндаланг кесими;
2) совуқ ёки илиқ кўчатхона (кўндаланг кесими);
3) кичик ҳажмли аркасимон синчли плёнкали тоннел қурилма (бўйи ва кўндаланг кесими).
Ўқувчилар илитилган ерларнинг айрим турлари расмини чизиб бўлганларидан сўнг кичик ҳажмли плёнкали тоннел қурилманинг қуйидаги шаклда тавсифини тузадилар (5-жадвал).