Ўзбекистон республикаси олий ва ўрта махсус таълим вазирлиги о'рта махсус, касб-ҳунар таълими маркази

Даволаш, олдини олиш ва қарши курашиш тадбирлари. Диплос- томозни даволаш чоралари ишлаб чиқилмаган. Касалликнинг олдини олиш тадбирлари қўзғатувчининг биологик ривожланиш занжирини узишга қаратилиши лозим. Бу, асосан, сув ҳавзаларида моллускаларни йўқотиш орқали амалга оширилади. Носоғлом сув ҳавзаларида балиқларни овлаб бўлгач, ёзда қуритилади, қишда эса музлатилади, бунда моллускаларнинг миқдори кескин камаяди. Ҳавзалар дезинвазия қилинади, бунинг учун мис сулфати (0,002 г 1 л сувга), хлорли (0,05 г/л) ва сўндирилган оҳак (2—3 г/л), 1% ли аммиак селитраси, 2% ли ош тузи эритмаси ва моллускотсид препарати 5,4 ди- хлорсалитсиланилид 1:500000 ва 1:750000 нисбатда ишлатилади. Мол- лускаларни йўқотишга сув ҳавзаларида қора амур балиқларини кўпай- тириш орқали ҳам эришилади. Бу балиқ моллускаларни истеъмол қилиб, биологик занжирни узишга ёрдам беради. Балиқхўр паррандаларнинг уяларини йўқотиш, уларни қўрқитиш ҳам яхши самара беради.
Постодиплостомоз — бу ҳам кенг тарқалган гелминтоз касаллик бўлиб, терининг, мушак қатламининг зарарланиши ва умуртқа поғонасининг қийшайиб қолиши билан характерланади. Касаллик ҳам табиий сув ҳавзаларида ва ҳам балиқларнинг икрасини қўйиб балиқ кўпайтирувчи хўжаликларда учрайди. Зарарланган балиқларнинг танасида қора доғлар (турли ҳажмдаги) ҳосил бўлади. Шунинг учун ҳам касалликнинг дастлабки номи «қора-доғли» касаллик деб юритилган. Бу қора доғлар гелминт личинкаларининг жойлашган жойида қора пигментларнинг йиғилиб қолиши оқибатида пайдо бўлади.
Қўзғатувчиси. Постодиплостомознинг қўзғатувчиси бу Диплостомотидае оиласига мансуб Постодиплостомум cутиcола.
Метатсеркарийлари ноксимон шаклда, узунлиги 0,7—1,5 мм, эни 0,3—0,5 мм, танаси тиниқ бўлиб, икки қисмдан иборат: олдинги — кенгайган ва кейинги — торайган қисми. Тананинг олдинги қисмида оғиз сўрғичи, ўртасида қорин сўрғичи, олдинги қисмнинг охир- роғида фиксатсияловчи Брандес органи жойлашган. Метатсерка- рийлар тери ва териости ҳужайраларида узунлиги, аниқроғи, диаметри 0,6—0,9 мм келадиган систага о ъралган ҳолда жойлашган. Па- разитнинг жинсий вояга етган шакли балиқхўр паррандаларнинг ичакларида паразитлик қилади.
Биологияси. Паразит биогелминт. Оралиқ хўжайинлари Планорбидае оиласига мансуб чучук сув моллускалари. Личинкаларнинг ин- вазион босқичга етиш муддати сувнинг ҳарорати, моллускалар- нинг тури ва ёшига боғлиқ бўлиб, 75—95 кунга тенг. Препатент муддати 3—7 кун.