Ўзбекистон республикаси олий таълим ва ўрта махсус таълим вазирлиги

24 
 
термодинамикаси. Қуритиш жараёнини ҳисоби. I-D
 
диаграмма. Қуритиш 
жараёнининг тежамлилиги. 
Қуритиш жараёнининг кинетика ва динамикаси.
Қуритиш давомида нам материалда суюқлик ва буғнинг силжиши. 
Қуритишдаги иссиқлик ва массаалмашиниш жараёнининг ўхшашлик 
омиллари. Қуритиш жараёнини ҳисоби 
Қуритиш усуллари. Конвектив қуритиш. Муаллақ қатламда қуритиш.
Пуркаб қуритиш. Контактли усулда қуритиш. Инфрақизил нурлар 
билан термоинурлатиш ёрдамида қуритиш. Юқори частотаи токлар 
ёрдасмида қуритиш. Сублимацион қуритиш. 
Озиқ-овқат маҳсулотларини совуқ ёрдамида қайта ишлашнинг 
жиҳатлари.
Совутиш ёрдамида консерваланган маҳсулотлар сифатига таъсир 
этувчи омиллар. Озиқ-овқат маҳсулотларини совутилган ҳолда сақлашда 
содир бўладиган жараёнлар. Музлатиш. Алоҳида тур озиқ-овқат 
маҳсулотларини музлатишнинг жиҳатлари. Озиқ-овқат маҳсулотларини 
музлатишнинг усуллари. Озиқ-овқат маҳсулотларини муздан тушуриш.
Қайта ишлашда озиқ-овқат маҳсулотларида биокимёвий ўзгаришлар 
содир бўлиши.
Озиқ-овқат маҳсулотларига технологик ишлов бериш жиҳатлари. Озиқ-
овқат маҳсулотларига берилган технологик ишловнинг ижобий самараси. 
Озиқ-овқат маҳсулотларига берилган технологик ишловнинг салбий 
самараси. Витаминлар. Оқсил моддалари. Озиқ-овқат маҳсулотларини қайта 
ишлаш ва консервалашда фермент препаратларидан фойдаланиш.
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

25 
 
7-қисм. Биотехнология 
Ушбу бўлим 6 та қисмдан иборат бўлиб, биотехнология фан сифатида, 
Микроорганизмлар биотехнологияси, озиқ-овқат ва озуқа маҳсулотларини 
ишлаб чиқариш биотехнологияси, ҳужайра ва тўқималар биотехнологияси, 
биотехнологияда ген муҳандислиги, биотехнологик жараёнларнинг энг 
муҳим биокимёвий асослари каби биотехнология йўналишининг энг муҳим 
тармоқларини қисмларга бўлинган ҳолда қамраб олган.
Биотехнология фан сифатида 
Биотехнологиянинг мақсад ва вазифалари. Биотехнологиянинг асосий 
йўналишлари. Биотехнологиянинг пайдо бўлиш тарихи. Ўзбекистонда 
биотехнологиянинг ривожланиш тарихи. Биотехнологиянинг фанлараро 
тутган ўрни. Биотехнологиянинг иқтисодиёт тармоқларидаги роли.
Микроорганизмлар биотехнологияси 
Микроорганизмлар ҳақида тушунча, уларнинг классификацияси ва халқ 
хўжалигидаги аҳамияти. Продуцент. Микроорганизмларни ўстириш 
усуллари. Микроорганизмларни даврий ўстириш. Микроорганизмларни 
доимий (узлуксиз) кўпайтириш. Микроорганизмларни доимий ўстириш 
шароитлари. 
Узлуксиз 
ўстириш 
тизимларининг 
классификацияси. 
Микроорганизмларнинг биологик фаол моддалар ҳосил қилишига таъсир 
қилувчи омиллар. Микроорганизмларни экиш ва ферментацион жараёнларни 
баҳолаш. Микроорганизмлар ўсишига озиқа муҳитининг таъсири. 
Микроорганизмларни ўстириш учун озуқа муҳитлари. Микроорганизмларни 
сақлаш. Микроорганизмлардан биотехнологик жараёнларда фойдаланиш. 
Микроорганизмлар асосида биотехнологик жараёнлар яратиш усуллари. 
Генларни клонлаш стратегияси. Протопластларнинг қўшилиши орқали 
маҳсулдор мутант штаммлар олиш механизми. Микроорганизм - 
продуцентларни ген мухандислиги усуллари ёрдамида яратиш. ДНК 
плазмидаси ва бактерия ҳужайрасидан фойдаланиб генни клонлаш чизмаси. 
Биологик фаол моддалар синтез қилувчи микроорганизмларни ажратиш 
усуллари. 
8-қисм. Озиқ-овқат ва озуқа маҳсулотларини ишлаб чиқариш 
биотехнологияси 
Сабзавотларни ферментация қилиш. Чой. Кофе. Пишлоқ тайёрлаш. 
Алкоголли ичимликлар. Вино. Пиво. Нон. Озиқ-овқат саноати чиқиндилари. 
Микроорганизмлардан олинадиган озуқа компонентлари. Озиқ-овқат
саноатида ишлатиладиган органик кислоталар. Полисахаридлар. Сифатни 
баҳолаш. Сунъий овқат тайёрлашда замонавий йўналишлар. Қайта ишлаш 
асосида маҳсулотлар тайёрлаш. Микроорганизмлар биомассасини комплекс 
қайта ишлаш. Таъм берувчи қўшимча моддалар. Микроорганизмлар 
биомассасидан озуқа оқсили тайёрлаш. Аминокислоталар ишлаб чиқариш. 
Лизин ишлаб чиқариш. Глутамин кислота ишлаб чиқариш. Натрий глутамат 
тайёрлаш. Сирка кислотани ишлаб чиқариш. Лимон кислотани ишлаб 

---