Ўзбекистон республикаси олий таълим ва ўрта махсус таълим вазирлиги

 
6-қисм. Мева-сабзавот, узумчилик маҳсулотларига ишлов бериш 
ҳамда уларни сақлаш ва қайта ишлаш технологияси 
Мева-сабзавотлар, узумчилик хом ашёлари ҳақида умумий маълумот. 
Янги мева-сабзавотларнинг истеъмолбоплик меъёрлари ва уларни энергетик 
қиймати. Янги мевалар ва уларни синфланиши. Янги меваларни қабул 
қилиш, сотувга тайёрлаш ва жўнатиш. Янги сабзавотлар ва уларни 
синфланиши. Янги сабзавотларни қабул қилиш, сотувга тайёрлаш ва 
жўнатиш. Сақлаш объекти сифатида мева-сабзавотларни биологик 
хусусиятлари. Юқумли касалликлардан мева-сабзавотларни сақлаш асослари. 
Сабзавотларни сақлаш давридаги унишини олдини олиш чоралари асослари. 
Сақлаш давридаги мева-сабзавотларнинг нафас олиши. Мева-сабзавотларни 
сақлаш усуллари ва тартиби.
Мева-сабзавотлар, узумчилик маҳсулотларининг озиқавий қиймати. 
Мева-сабзавотлар, узумчилик маҳсулотларига ишлов бериш ҳамда уларни 
сақлаш ва қайта ишлаш технологиясининг назарий асослари. 
Мева-сабзавотлар, узумчилик маҳсулотларига ишлов бериш ҳамда 
уларни сақлаш ва қайта ишлаш технологиялари тўғрисида умумий маълумот. 
Хом ашёнинг технологик тавсифи. Хом ашё таркиб ва хоссаларининг 
унинг технологик ишловига таъсири. Ўсимлик хом ашёсининг кимёвий 
таркиби. Хом ашё компонентларининг умумий тавсифи. Хом ашёнинг 
биологик жиҳатлари.

---

23 
 
Мева-сабзавотлар, узумчилик маҳсулотлари микробиологияси. Хом 
ашёнинг микробиологик тавсифи. Мева-сабзавот микрофлораси. Узумчилик 
микробиологияси. Қайта ишланган маҳсулотларнинг микробиологик 
тавсифи. Қуритилган мева-сабзавот микрофлораси. Музлатилган мева-
сабзавот микрофлораси.
Хом ашё ва маҳсулотларни бузилишдан сақлаш. Хом ашё ва озиқ-
овқатни бузилишдан сақлашнинг умумий принциплари. Биоз. Анабиоз. 
Абиоз. 
Хом ашёни қайта ишлашга тайёрлаш. Навлаш ва калибрлаш. Хом 
ашёга дастлабки ишлов бериш.
Мева-сабзавотлар, 
узумчилик 
маҳсулотларини 
қайта 
ишлаш 
технологияси. Мева-сабзавотларни қайта ишлаш технологияси. Узумчилик 
маҳсулотларини қайта ишлаш технологияси. 
Маҳсулотни тарага қадоқлаш ва герметиклаш. 
Қайта ишланган маҳсулотлар учун тара. Тарани маҳсулот солишга 
тайёрлаш. Қайта ишланган маҳсулотларни қадоқлаш. Тарани герметиклаш. 
Қайта ишланган мева-сабзавотлар, узумчилик маҳсулотларини 
иссиқлик билан стериллашнинг микробиологик ва иссиқ-физик асослари.
Стерилизация температурасини танлаш омиллари. Стерилизациялаш 
вақтини аниқлаш омиллари. Ўлиш вақтига таъсир этувчи омиллар 
(микробиологик қисми). Иссиқликни маҳсулотга кириш чуқурлигига таъсир 
этувчи омиллар (иссиқ-физик қисми).
Қайта ишланган мева-сабзавотлар, узумчилик маҳсулотларини 
стериллаш режимларининг математик таҳлили. 
Фактик жонсизликни аниқлаш. Талаб этиладиган жонсизликни 
аниқлаш. Маҳсулотларни стериллашнинг илмий асосланган режимларини 
топиш. 
Стерилизация 
режимининг 
фактик 
жонсизлиги 
билан 
маҳсулотларнинг биологик браки орасида боғлиқлик.
Иссиқлик билан стериллаш жараёнининг физик параметрлари.
Стерилизация вақтидаги қайта ишланган маҳсулотлар учун тара 
ичидаги босими. Темир банка ичидаги босим. Шиша тарадаги босим. 
Стерилизация вақтида қайта ишланган маҳсулотлар учун тара ичида босимни 
камайтирувчи чора-тадбирлар. Иссиқлик ёрдамида эксгаустерлаш. Механик 
усулда эксгаустерлаш. Қарши босимни қўллаш.
Иссиқлик билан стериллаш техникаси. 
Ёпиқ автоклавда стериллаш. Очиқ автоклавда стериллаш. Буғ билан 
стериллаш. Сувда қарши босим иштирокида стериллаш. Қайта ишланган 
маҳсулотларларни металл тарада буғ-ҳаво ёрдамида стериллаш. қайта 
ишланган маҳсулотларни янги конструкциядаги автоклавларда стериллаш. 
Узлуксиз аппаратларда стериллаш. Озиқ-овқат маҳсулотларини асептик 
консервалаш. 
Озиқ-овқат маҳсулотларини қуритиш жараёнининг статикаси.
Хом ашёни қуритишга тайёрлаш. Қуритиладиган ҳўл ўсимлик хом 
ашёсининг хосслари. Материал намлиги ва намдорлиги. Материалнинг 
иссиқ-физик тавсифи. Нам ҳавонинг термодинамик хоссаси. Қуритиш 

---