Ўзбекистон республикаси олий таълим ва ўрта махсус таълим вазирлиги

 
1-қисм. Дон ва дон маҳсулотларининг товаршунослиги асослари 
Доннинг тузилиш ва кимёвий таркиби. Дон экинларининг синфланиши. 
Донларнинг сифат кўрсаткичлари ва уларни аниқлаш усуллари. Намуна олиш 
ва тузиш. Донларни сифат кўрсаткичлари меъёрлари. Бошоқли экинлар. 
Унбоп ва ёрма дон экинлари. Дуккакли ва мойли дон экинлари. Уруғлар 
мевасини морфологияси ва анатомияси. Дон қисмларини миқдорий нисбати. 
Буғдой дони анатомия қисмларининг кимёвий таркиби ва озиқавий қиммати. 
Республикада буғдойни ишлаб чиқариш, қўллаш унинг турлари ва хиллари. 
«Кучли» буғдой донининг ун ишлаб чиқаришдаги аҳамияти.
2-қисм. Дон ва дон маҳсулотларини сақлаш технологияси 
Сақлашга қабул қилинган доннинг холати. Дон массаси ва алохида 
компонентларининг умумий тавсифи. Сақлашга қабул қилинадиган доннинг 
таркиби ва хусусиятларига таъсир қиладиган омиллар.Дон ва дон 

---

20 
 
маххсулотларининг физик хоссалари. Сақлашда дон ва уруғларда кечадиган 
физиологик жараёнлар. Сақлашда донларнинг узоқ муддатга чидамлиги. 
Нафас олиши. Дон массаси микрофлорасининг тавсифи. Дон захираси 
зараркунандалар ва уларга қарши кураш чоралари. Сақлашда дон 
массасининг ўз-ўзидан қизиши ва жипслашуви. Дон массаси, ун, ёрма 
ва омихта емларни сақлашда кечадиган технологик жараёнлар. Дон ва 
омихта ем махсулотларини иссиқлик-физик хоссалари. 
3-қисм. Ун, ёрма ва омихта ем технологияси 
Ун, ёрма ва омихта ем махсулотлари ва уларни ишлаб чиқариш бўйича 
умумий маълумотлар. Ўзбекистонда ун-ёрма ва омихта ем саноатини келиб 
чиқиши. Ун-ёрма ва омихта ем махсулотларини ишлаб чиқаришда 
технологик жараёнларини умумий тавсифи ва назарий асослари. Ун, ёрма ва 
омихта емларнинг ассортименти сифати ва меъёрлари. Ун, ёрма ва омихта 
ем ишлаб чиқаришда асосий хом ашё бўлган буғдой донининг хоссалари ва 
хусусиятлари. Буғдой донининг тузилишининг технологик ахамияти ва 
анатомик қисмларининг микроструктураси. Буғдой донининг технологик 
хусусиятига унинг эндоспермасининг тузилишини таъсири. Дон ва омихта 
ем компонентларининг структуравий-механик хоссалари. Дон, дон 
махсулотларини ва омихта емининг физик-кимёвий хоссалари. Дон
махсулотлари ва омихта ем компонентларининг технологик хоссалари.
Ун, ёрма ва омихта ем махсулотларини ишлаб чиқаришдаги назарий 
асослари. Ун, ёрма ва омихта ем махсулотларини ишлаб чиқариш 
технологиясидаги асосий технологик жараёнлар ва унда қўлланиладиган 
ускуна ва жихозлар. Дон массасининг сепарациялаш назарий асослари. 
Доннинг асосий хоссасидан эни, узунлиги, қалинлиги ва аэродинамик 
тозалайдиган ускуналарни технологияси. Донларга қуруқ усулда ва сув
билан ишлов бериш технологияси. Донларга гидротермик (ГТО) усулда 
ишлов бериш назарияси. Дон помол аралашмалар таркибини танлаш ва уни 
ҳисоблаш усуллари. Дон массасини оддий ва навли ун тортишдаги 
кечадиган технологик жараёнларининг назарий асослари. Дон ва омихта ем 
компонентларининг майдалаш.Донларни майдалаш ва майдалаш қонуни. 
Майдаланган дон махсулотлари йириклиги буйича саралаш. Оралиқ 
махсулотларининг 
асллиги 
бўйича 
саралаш.Жараёнларнинг 
асосий 
масалалари. Ёрмаларни асллиги буйича саралаш. Ёрма ва омихта ем 
махсулотларини ишлаб чиқаришдаги оқлаш жараёнларининг назарий
асослари. Оқланган махсулотларни саралаш жараёнлари назарий асослари. 
Ёрмаларни сайқаллаш ва силлиқлаш жараёнлар назарий асослари. Омихта 
емларнинг махсулотларини аралаштириш ва меъёрлаш жараёнларининг 
назарий асослари. Омихта ем махсулотларини пресслаш (қумоқлаш, 
брикетлаш) жараёнларининг назарий асослари. 
Ун, классификациям ва қўлланилиши. Уннинг чиқиши тўғрисида 
тушунча. Мақсадга мувофиқ тайинланиши буйича уннинг сифатига 
қуйиладиган талаблар. Нонбоп буғдой ва жавдар унларининг ва 
макаронбоп буғдой унининг тавсифи. Буғдой ва жавдар унларининг 

---