Ўзбекистон республикаси ҳалк таълими вазирлиги

Носир: Сувни ҳам исроф қилманг деяпти. Менга бувам қўлингни юваётганингда сувни озгина очиб ювгин дейдилар.
Тарбиячи: Носирнинг буваси тўғри маслаҳат берган. Агар ер юзидаги ҳамма сувлар ифлосланса, ичимлик суви тежалмаса ёмон оқибатларга олиб келади.
Носир: Ичадиган сувимиз тугаб қоладими?
Мадина: Кейин биз сувни қайдан оламиз?
Тарбиячи: Ичадиган сувимиз тугаб қолмаслиги учун водопровод сувининг ва бошқа оқиб турган сувни кўрсангиз краннинг оғзини беркитиш керак. Бизнинг ўлкамизда кўллар, дарё ва ирмоқлар жуда кўп. Шу сув ҳавзалари зарарли моддалардан махсус тозаланиб, фильтрланиб аҳолига етказилади. Ер тагидан ўтган трубалар, каналлар орқали ҳар биримизнинг хонаданимизга етиб келади.
Болалар (баравар чуғиллашиб): Демак сувни ҳам, ҳавони ҳам асрашимиз керак экан.
Тарбиячи: Мана болажонлар, траспорт турлари, уларнинг зарарли оқибатлари, сув ва ҳаво ҳақида анча маълумотга эга бўлдингиз. Сиз бугунги суҳбатдан ўзингиз учун керакли маълумотларни билиб олдингиз.

Бундай суҳбатлар болаларнинг кундалик фаолиятида, сайру-саёҳатларда самарали натижа бериши шубҳасиздир. Бунинг учун тарбиячи ана шу суҳбатларга олдиндан тайёргарлик кўриши, саволлар, тушунтиришлар, хулосаларни режалаштиришни талаб этади. Чунки саволлар болаларнинг жавоб беришини тақозо қилади, ўйлашга ўргатади – диалог эса, болалар нутқини тўғри шакллантиради. Бунга ўргатиш учун ўйинлар ёки “вазиятлар” яратиш муҳим аҳамият касб этади. Натижада болаларнинг ўзлари ҳам саволлар беришга, изланишга ўрганадилар.

II
Светофор

(ўрта гуруҳлар учун)

Мақсад: Болалар нутқини ривожлантириш. Уларга йўл ҳаракатининг илк тушунчаларини сингдириш. Болалар ҳаётини асраб-авайлашга ёрдам бериш. Фикрлаш қобилиятларини кенгайтириш, транспаорт воситаларидан тўғри фойдаланиш, кўникма ҳосил қилиш.
Машғулотнинг бориши:
Нутқ ўстириш учун.
1. Айиқ асал ялади кўп-кўп-кўп,
Арилар уни талади хўп-хўп-хўп.
Юр ёрдамга борайлик тез-тез-тез,
Тартибга чақирайлик биз-биз-биз.
2. Дада, дада, болғача беринг қўлимга,
Отча ясаб минайлик тушсин ўйинга.

3. 
   Типратикон, тикон-тикон,
   

Устингдаги нинамикан?
Нина бўлса қарзга олай,
Ўзим тугма қадаб олай.
Ойим мени мақтасинлар,
Сенга раҳмат айтсинлар.
Типратикон, тикон-тикон,
Ниналаринг ўткир экан.

3. 
   Учбурчакдан учта ол,
   

Қутичага санаб сол.
Тўртбурчакдан тўртта ол,
Қўшавергин бемалол.

3. 
   Ёнғок тердим ўнтача
   

Сенга бердим бештача.
Менга қолди нечтача?
10 - 5 = ?

3. 
   Катта чизиқ, кичик чизиқ,
   

Биз ёзамиз узуқ-узуқ.
Катта чизиқ, кичик чизиқ,
Ёзувларим жада қизиқ.
Айлантириб О деймиз,
Илмоқ қилиб А деймиз.
Н, О ёзиб, НО деймиз,
НОга Нни қўшамиз
НОНни ҳосил қиламиз.