Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти шорахметов шоакбар шорустамович

24-м о д д а. Йўқолган суд ишини тиклаш


Фуқаролик иши бўйича йўқолган суд ишини суд ишда иштирок этувчи шахсларнинг, прокурорнинг аризасига, шунингдек ўз ташаббусига биноан тиклаши мумкин.
Йўқолган суд иши тўлиқ ёхуд унинг биринчи инстанция ёки юқори инстанция суди фикрига кўра тикланиши зарур бўлган қисми тикланади. Суднинг ҳал қилув қарори ёки иш юритишни тугатиш тўғрисидаги ажрими, агар улар иш юзасидан чиқарилган бўлса, албатта тикланиши шарт.
Йўқолган суд ишини тиклаш тўғрисидаги ариза ишни кўрган судга берилади.
Аризада ишга доир маълумотлар тўлиқ баён этилиши лозим. Аризачида сақланиб қолган ва ишга дахлдор бўлган ҳужжатлар ёки уларнинг нусхалари, гарчи улар белгиланган тартибда тасдиқланмаган бўлса ҳам, аризага илова қилинади.
Суд ишни кўриш вақтида ишнинг сақланиб қолган қисми­дан, суд иши йўқолгунига қадар ундан фуқаролар ва ташки­лотларга олиб берилган ҳужжатлардан, бу ҳужжатларнинг нусхаларидан, ишга дахлдор бўлган бошқа маълумотлар ва қоғозлардан фойдаланади.
Суд процессуал ҳаракатларни бажариш вақтида ҳозир бўлган шахсларни, зарур ҳолларда эса, йўқолган суд ишини кўрган суд таркибига кирган шахсларни ҳам гувоҳ сифатида сўроқ қилиши мумкин.
Тўпланган материаллар йўқолган суд ишини аниқ тиклаш учун етарли бўлмаса, суд ажрим чиқариб, суд ишини тиклаш тўғрисидаги аризани кўришни тугатади. Бу ҳолда аризачи умумий тартибда даъво тақдим этишга ҳақли.
Аризачи йўқолган суд ишини тиклаш тўғрисидаги ишни кўриш вақтида суд томонидан сарф қилинган суд харажат­ларини тўлашдан озод қилинади. Била туриб ёлғон ариза берилган бўлса, суд харажатлари аризачидан ундириб олинади.

Суд амалиётида айрим ҳолларда фуқаролик иши турли хил сабабларга кўра йўқолиб қолади. Ушбу ҳолатда суд йўқолган фуқа­ролик ишини ишда иштирок этувчи шахсларнинг, прокурорнинг аризасига, шунингдек ўз ташаббусига кўра тиклаши мумкин. Аризачи иш бўйича ўзида мавжуд бўлган ҳужжатларни аризага илова қилган ҳолда ишни кўрган судга тақдим этади. Ушбу ариза суд томонидан ишда иштирок этувчи шахсларни хабардор қилган ҳолда кўриб чиқилади. Агар ишни тиклаш бўйича маълумотлар далиллар, ҳужжатлар етарли бўлса, суд ишни тиклаш тўғрисида ажрим чиқаради. Акс ҳолда суд аризани кўрмасдан қолдиради ва умумий тартибда даъво тақдим этиш ҳуқуқини тушунтиради.