Ўзбекистон республикаси адлия вазирлиги тошкент давлат юридик институти шорахметов шоакбар шорустамович

145-м о д д а. Судловга тааллуқлиликнинг умумий
қоидалари


Аризалар жавобгар доимий яшаб турган ёки доимий машғул бўлган жойдаги судга берилади.
Ташкилотларга нисбатан ариза уларнинг органлари жойлашган ҳудуддаги судга берилади.


1. Қонун судловликни ишнинг муайян ҳудудда (маҳаллий жой­ларда) кўрилишини ҳам назарда тутади. Буни ҳудудий (маҳаллий) судлов деб фуқаролик ишларининг, асосан жавобгарнинг қонун билан назарда тутилган алоҳида ҳолларда эса-даъвогарнинг ҳам яшаш жойида кўрилишига айтилади.
Ҳудудий судловга оид умумий қоида шундан иборатки, тегиш­ли фуқаролик ишларининг кўрилиши ва ҳал қилиниш жойи жавоб­гарнинг турар-жойи бўйича белгиланади. Бу қоида асосан фуқаро­ларга оид. Агар жавобгар юридик шахс ҳисобланган давлат корхо­наси, муассасаси, ташкилоти ёки жамоат ташкилоти бўлса-ишнинг қайси суд томонидан кўрилиш жойи юридик шахснинг органи ёки мулки турар-жой бўйича белгиланади.
ФПКнинг 145-моддасида кўрсатилганидек, даъволар жавобгар­нинг доимий яшаш ёки доимий ишлаб турган туман (шаҳар) судида қўзғатилади. Юридик шахсга нисбатан қилинадиган даъво юридик шахс органи ёки унинг филиали жойлашган жойда қўзғатилади.
Жавобгарни мулки турган жой ва унинг маълум бўлган охирги яшаб турган ёки ишлаб турган жойи даъвогар томонидан кўрсати­лиши лозим.
Жавобгарнинг ҳақиқатан яшаб турган жойи номаълум бўлса, суд ишни унинг охирги турар-жойи бўйича кўради. Бу жой чақирув қоғозининг уйлар бошқармаси ёки ўзини ўзи бошқарув идоралари томонидан олинганини гувоҳлантирадиган хат ёзилган чақирув қоғозида кўрсатилган манзил бўйича белгиланади.
Умумий қоида бўйича суд ва бошқа органлар фуқаролик иш­лари бўйича жавобгарларни қидирмайди. Аммо алимент ундириш, майиб бўлиш ёки соғлиқка бошқача шикаст етганлиги, шунингдек боқувчисининг ўлими натижасида келган зарарларнинг ўрнини қоплаш ҳақидаги даъволар бўйича жавобгарнинг (қарздорнинг) амалдаги яшаш жойи номаълум бўлса, жавобгар (қарздор) қидири­лиши шарт эканлиги (ФПКнинг 140-моддаси) кўрсатилган.