Ўзбекистон алоқа ва ахборотлаштириш агентлиги тошкент ахборот технологиялари университети “Маълумотлар узатиш тармоқлари ва тизимлари” кафедраси «маълумотлар узатиш тизимлари ва тармоқлари»

11 ва 12- Маъруза. Замонавий маълумот узатиш транспорт 
тармоқларини қуриш технологиялари ( IP, MPLS)
 
Машғулот режаси: 
1.
Интернет– глобал компьютер тармоғи. 
2.
ТСP/IP протоколлар стеки. 
3.
MPLS - Кўп протоколли белгилар коммутацияси. 
1.
 
Интернет – глобал компьютер тармоғи 
Интернет — 
бу минглаб локал ва минтақавий компьютер тармоқларини 
бир бутун қилиб бирлаштирувчи бутун дунё компьютер тармоғи. Уни 
яратишда фойдаланувчиларнинг тизимга кириш имконияти, бошқа 
компьютерлардаги дастурларни ишлатиш (улардан фойдаланиш), файл ва 
хабарларни электрон алоқа орқали узатиш ва бошқалар назарда тутилган, Энг 
асосийси, тизимни ишлаб чикарувчилар олдига ишончли, айрим компьютер 
ёки алоқа каналлари ишдан чиққанда ҳам ўз иш қобилиятини сақлаб қолувчи, 
«ўта чидамли» тармоқни яратиш масаласи қўйилган эди.
АRРА Net тармоғининг ривожланиши билан турли тармоқларни ўзаро 
боғлаш, яъни ягона тармоқ яратиш муаммоси юзага келади. Бундай стандарт 
1974 йилда яратилди. 1983 йилда эса АҚШ Мудофаа вазирлигининг АRРА 
Net шаҳобчаларидаги барча машиналарида ишлаб чиқилган стандартлардан 
фойдаланиш хақида буйруқ чиқарилди. Бу стандартларни ишлатиш учун эса 
ўша пайтларда кенг тарқалган операцион тизим UNIX операцион тизими 
ишлатилди.
1986 йилга келиб АКШ Миллий фанлар фонди (National Science 
Foundation, NSF) томонидан ўзининг олтита суперкомпьютерли марказини 
бирлаштириш учун таянч тармоқ яратилди. Бу тармоқ жуда қувватли ва 
юқори сифатли қурилмалар ва АҚШ Мудофаа вазирлиги томонидан 
белгиланган стандартларга асосланган эди. 1992 йил NSF компанияси ана шу 
таянч тармоқни бошқаришига келишиб олинди. Ана шу вақтдан бошлаб 
Интернет нафақат давлат (ўкув ва илмий) муассасаларида, шунингдек, 
тижорат мақсадларида ҳам ишлатила бошланди. Интернет аста-секин АҚШ 
чегараларидан чиқиб бошқа мамлакатларга, дастлаб Европа, кейинчалик 
Осиё, Африкага ҳам тарқалди. Бугунги кунда Интернет хақиқатан ҳам 
дунёвий тармоққа айланган.
Интернетнинг таркибий қисмлари ва ресурслари ҳақида қисқача 
тўхталиб ўтамиз.
Интернет ўз-ўзини шакллантирувчи ва бошқарувчи мураккаб тизим 
бўлиб, асосан учта — техник, дастурий, ахборотли таркибий қисмлардан 
ташкил топган.
Интернетнинг