Yangiasr avlopi

M a rt in n in g 

tobo- 

ra ko‘proq sarosimaga tusha boshlagan chehrasi 

bilan hamohang emasdi. Ruf hatto kulimsirama- 

di ham. U Martinga xomush tikilib o'tirardi.

—

 

Balki  bu  termangizga  bir  dollar  berishar 

ham,  —

 dedi qiz, —

 lekin u sirkdagi masxaraboz-

16 Rom andagi 

she’rlarni Z.Obidov 

tarjima qilgan.

---

Martin  Iden

281

ning  daromadiga  o'xshaydi.  Bu  bilan  o‘ 

kamsitasiz-ku, nega tushunmaysiz, Martin! Men 

o'zim  hurmat  qilgan  suyukli  yorimning  qofiya- 

li  bema’ni  she’rlar yozgandan  ko‘ra,  birmuncha 

jiddiyroq va o‘ziga munosib ish bilan shug4illani- 

shini istardim.

-  Siz uning mister Betlerga o'xshashini istar- 

midingiz? -  deb so‘radi Martin.

-  Bilaman,  siz mister Betlerni yoqtirmaysiz, -  

deb gap boshladi qiz.

-   Mister  Betler  -   ajoyib  odam,  -   deb  Martin 

uning  so'zini  boldi.  -   Uning  ovqat  hazm  qilol- 

maydigan  me'dasidan  boshqa  hamma  tomoni 

yaxshi.  Lekin,  ochig'i,  hayronman,  nima uchun 

she’r yozish  mashinkada yozishdan yoki  konto- 

rada yozuv-chizuv  bilan  shug4illanishdan  ko'ra 

yomon ekan? Unisi ham,  bunisi ham maqsadga 

erishish uchun bir vosita, xolos-ku.  Siz dastlab- 

ki paytlardan har turli kontora daftarlari ustida 

ivirsib  o^irishimni  va  nihoyat,  bironta  advokat 

yoki  tojir  bolib  chiqishimni  istaysiz.  Men  esa 

gazetalarga  mayda-chuyda  narsalar  yozishdan 

boshlab, oqibat yirik adib bolishni istayman.

-  Buning farqi bor, -  deb talddlay boshladi Ruf.

-  Qanday farq?

-  Chunonchi,  siz o'zingiz muvaffaqiyatli chiq- 

qan deb hisoblagan asarlaringizni ham hech sota 

olmayapsiz.  Axir  siz juda  ko‘p  marotaba  urinib 

ko'rdingiz,  ammo  muharrirlar  hech  nimangizni 

sotib olmayaptilar.

-  Menga muhlat bering, azizam, -  dedi Martin 

yolvoruvchi ohangda. - Bu faqat vaqtinchalik ish, 

men  uni jiddiy ish  deb  hisoblamayman.  Menga

zmgizm

---

282

Jek  London

ikki yil muhlat bering.  Shu ikki yil ichida albatta 

muvaffaqiyatga  erishaman,  o‘shanda  asarlarim 

talash  bolib  ketadi.  Nima  deyotganimni  yaxshi 

bilaman.  Men  o‘zimga  ishonaman,  qolimdan 

qanday  ishlar  kelishini  yaxshi  bilaman.  Men 

adabiyot  nima  ekanligini  tushunaman,  no‘noq 

yozuvchilar gazeta va jumal sahifalarini qanday 

yaramas narsalar bilan toldirayotganini ham bi­

laman.  Shuning uchun  aminmanki,  ikki yildan 

keyin men muvaffaqqiyat va shon-shuhrat yoli- 

ga  tushib  olaman.  Lekin  xizmatga  kirib,  hech 

koiiarila  olmayman.  Unday  ishga  hushim  yo‘q. 

Negadir,  nazarimda,  zerikarli,  bachkana,  tu- 

turuqsiz va ma’nosiz  bolib  tuyuladi.  Har qalay, 

men  unday  ishga  yaramayman.  Men  hech  qa- 

chon kontoraning oddiy xodimi lavozimidan na- 

riga  o^ta  olmayman,  ammo  biz  kontora xodimi- 

ning arzimas maoshi bilan baxtiyor kun kechira 

olarmidik? Men dunyoning eng ajib noz-ne’mat- 

lari bilan sizni ta’minlash orzusidaman va har na 

bolganda  ham  orzumga  erishaman.  Erishmay 

qotymayman!  Mashhur  yozuvchi  pul  topishda 

mister Betlerga о‘xshaganlaming o'ntasini yolda 

qoldirib  ketadi.  Bilasizmi,  «yaxshi tarqalgan» ki­

tob muallifga ellik ming dollar, hattoki yuz ming 

dollar ham keltirishi mumkin.  Ba’zan undan bir 

oz ko‘proq, ba’zan bir oz kamroq, umuman, o‘rta 

hisobda shunga yaqin pul tushiradi.

Ruf  sukut  saqlab  o'tirardi.  U  juda  xafa  edi, 

xafa bolganini yashirmoqchi ham emasdi.

-  Xo‘sh, yomonmi? -  deb so'radi Martin.