Xulosa. Foydalanilgan adabiyotlar. Kirish

Fanning maqsadi va vazifalari
Ishning maqsadi – o’simlik dunyosidan olinadigan moyli urug’lardan presslash va ekstraksiyalash yo’llari bilan turli xil o’simlik moylari olishning texnologiyasini o’rgatishdan iboratdir.
Ishning vazifalari – yuqorida qayd qilingan maqsadga erishish uchun moyli urug’larning sifat ko’rsatgichlari, ularni korxonada qabul qilib olish, saqlash, tozalash, presslash jarayoniga tayyorlash, ekstraksiyalab moy olish usullarini o’rgatib, bu jarayonlarga oid bo’lgan barcha texnologik parametrlar, hisob-kitob ishlarini to’g’ri olib borish masalalarini tushuntirib beradi. Shu bilan birgalikda texnologik jarayonlarning buzilishi sodir bo’lgan hollarda ularni qaysi yo’llar bilan bartaraf qilish, texnologik parametrlarni normal holatga keltirish bo’yicha yo’l-yo’riqlarni ham belgilib beradi.

1. 
   YOG’-MOY SANOATINING PAYDO BO’LISHI VA RIVOJLANISH TARIXI.
   

Moyli o’simliklarni yetishtirish va ulardan moy olish odamzod taraqqiyotining qadimiy davrlariga borib taqaladi. Arxeologik hujjatlar G’arb va Sharq mamlakatlarida o’simlik moylari ishlab chiqarish va ulardan foydalanish odamzodga qadim zamonlardan buyon ma’lum ekanligini ko’rsatadi.
Ibtidoiy jamoalarning tabiatdan yig’ib olayotgan o’simlik mevalari va ovchilik bilan o’zlashtirib olayotgan hayvon va parrandalar zahirasi odamlarning iste’mol talablarini bora-bora qondiraolmay qoldi, jamoalar va tabiat o’rtasida hayot uchun kurash keskinlashdi. Bunday holat ibtidoiy jamoalarda katta iqtisodiy o’zgarishlar hosil bo’lishiga zamin yaratdi. Odamlar shu zamonlardan boshlab yovvoyi o’simlik va hayvonlarni madaniylashtiraboshladi.
Misr piramidalari va ehromlari ochib ko’rilganda sopol idishlarda yog’ mahsulotlari, ayrim hollarda palma moyi qoldiqlari va uning parchalanishidan hosil bo’lgan palmitin kislotasi topilgan. Qadimgi misr tarixchilarning bergan ma’lumotlari bo’yicha, Nil daryosi sohillarida tola va moy olish uchun zig’ir yetishtirishgan. Birinchi aniq ma’lumotlar, eramizdan oldingi III –II asrlarda, misr papiruslarida yozilgan bo’lib, Misrda zig’ir, kunjut, kanakunjut urug’laridan presslash yo’li bilan moy olinganligi to’g’risida xabarlar qoldirilgan. O’simlik moylari presslab olinganligi to’g’risida ma’lumotlar Yunoniston faylasufi Gerodot (eramizdan oldingi V asr) tomonidan ham yozib qoldirilgan.
Rim davlat arbobi va yozuvchisi Katon (eramizdan oldingi III-II asrlar) yer to’g’risidagi traktatlarida qishloq ho’jaligi anjomlari xaqida gapirib, Pompeya yaqinidagi qazilmalar paytida topilgan, zaytun mevasini ezib, maydalab beruvchi press to’g’risida yozadi. Bu anjom mevaning yumshoq qismidan zaytun moyi olish uchun ishlatiladigan richagli press ekanligi aniqlanadi.
Roje Fransua o’zining “Yog’lar industriyasi” nomli kitobida qadim zamonlarda zaytun mevasining ustki yumshoq qismidan “bokira moy” olinganligi va bunday moy olishda ponali va richagli presslardan, tosh juvozlardan foydalanilganligi haqida ma’lumotlar bergan.