Xoshimov, S. Saidaxmedov elektr yuritma

w
+к ъ л
(6-83)
6.13- rasm. Modul (texnik) optimum bo‘yicha optimallashtirilgan 
tizimning asimptotik LACHT.
Yopiq tizimning maqbul uzatish funksiyasini tanlayotganda 
T^ ni rostlanuvchi obyektning kompensatsiya qilinmaydigan 
(qoplanmaydigan) kichik vaqt doimiyligiga teng, deb qabul 
qilinadi.
Bu vaqt doimiyligini prinsipial ravishda kompensatsiya qilib 
bo‘lmaydi yoki tizimning to ‘siqlarga barqarorliklaridan kelib 
chiqqan holda mumkin emas. Tebranuvchi guruh tizimida kerakli 
statik hatolik (statizmni ta’minlaydi, shuning uchun statikada 
tashqi ta’sirlar ostida aniq rostlash talab etilsa, (tezlikni bir xil 
ushlab turish) u holda qo‘shimcha integral rostlagich qo‘llaniladi.
Bo‘ysunilgan 
rostlash 
tizim ini 
sim m etrik optim um
bo‘yicha optimallash. Simmetrik optimumga sozlanganda ochiq 
rostlash konturining uzatish funksiyasi quyidagi ko‘rinishga 
keltiriladi:

---

1 + 
А р Т ц
W ° ^ = АрТ' ц - 2 р Т ' ц(\ + рТ' 
' 
^6 ‘8 4 ^
Bu yerda: Т'ц orqali kompensatsiyalash mumkin bo‘lmagan 
vaqt doimiyligi belgilanadi. Bu ochiq kontuming asimptotik 
LACHT 6.14-rasmda keltirilgan. Shtrix chiziqlar orqali chastota 
tavsifini tashkil etuvchilari o‘zlariga mos uzatish funksiyalari 
bilan ifodalangan. Tavsif kesish chastotasiga nisbatan simmetrik 
ravishda joylangan va shuning uchun simmetrik optimum degan 
nomni olgan.
6.14-rasm. Simmetrik optimum bo‘yicha optimallashtiriladigan tizimning
asimptotik LACHT.
Simmetrik optimumga sozlangan tizimlar statik xatolikka ega 
emas, lekin bunday tizimda kirishga signal berilganda chiqishda 
o ‘ta rostlanish 53% ni tashkil etadi (6.12-rasmdagi 2-egri chiziq), 
bu beriladigan signalni shakllantirish bo'yicha qo‘shimcha tadbir 
choralar ko‘rinishini taqazo etadi. Ketma-ket korreksiyali 
(tuzatishli) tizimni optimallash ichki konturdan boshlanadi va 
asta-sekin tashqiga o‘tiladi. Tashqi konturga o‘tayotganda 
bo‘ysunilgan kontur uzatish funksiyasini birinchi darajaga 
almashtiriladi (soddalashtiriladi), bu soddalashtirishdagi xato 
sezilarli emas. Yangi korreksiya qilinmaydigan vaqt doimiyligini 
teskari bogManish xabarchisi va ichki kontur tezchilligidan kelib 
chiqqan holda tanlanadi. Keyingi tashqi konturga o‘tayotganda 
ham shu yo‘sinda yo‘l tutiladi. Masalan oldingi tuzilish sxemasini 
optimallashtirilganda texnik optimum bo‘yicha optimallash-

---

tirilgan, uzatish funksiya inersiyali guruh uzatish funksiyasigacha 
soddalashtiriladi, ya’ni:
(6-85>
Keyingi 
konturga 
o‘tayotganda 
kompensatsiya 
qilinmaydigan vaqt doimiysi T1^ = 2T> deb qabul qilinadi, bu 
holda esa xabarchilar inersiyasi va boshqa faktorlar hisobga 
olinmaydi. U holda bu kontuming maqbul uzatish funksiyasi 
quyidagi ko‘rinishga ega:
_____________ 1___________
WM(P) = j + 4р7’<2/1р2(1 + 8Г% /72) 
^6-86^
Har bir tashqi kontur tezkorligi unga bo‘ysunilgan ichki 
kontur tezkorligidan 2 marta kam. Koordinatalarini chegaralash 
hamma tashqi kontur signallarini chegaralash yo‘li bilan amalga 
oshiriladi.