X. Vaxobov, A. A. Abdulqosimov, N. R. Alimkulov

 
Nazorat uchun savollar: 
1. Tabiiy geografik rayonning o’ziga xos xususiyatlarini ayting? 
2. O’lka rel’efining hosil bo’lishida uning geologik tarixi bilan bog’liqlik tomonlari 
nimada? 
3. O’lkalardagi asosiy iqlim va gidrografik xususiyatlarini ajrating? 
4. Tabiat zonalliklari qanday xususiyatlarga ega va tabiat muhofazasi nimalardan 
iborat? 

---

281 
6.7.5.
 
OLD OSIYO TOG’LIGI VA KAVKAZ
 
Tayanch so’z va iboralar:
 geosinklinal mintaqa, metamorfik va kristall jinslar, 
orotektonik, iqlimiy, geobotanik, zoogeografik, vulkan konuslari, tektonik botiq, Skif 
platformasi, laguna.
 
Bu TGR G’arbiy Osiyoda joylashgan bir necha tabiiy geografik o’lkalar 
majmuasidir. Bu yirik hududga orotektonik, iqlimiy, geobotanik, zoogeografik 
jihatdan o’xshash hamda hududiy jihatdan qo’shni bo’lgan Kavkaz o’lkasini qo’shib 
o’rganish maqsadga muvofiqdir. Old Osiyo tog’liklari g’arbda Egey dengizidan 
sharqda Hinduqush tog’larigacha qariyb 4000 km masofaga cho’zilgan. Eni 600 km 
dan 1500 km gacha kengayib boradi. Maydoni 3,5 mln km
2
, Kavkaz tog’lik o’lkasi 
bilan birgalikda 4 mln km
2
ga yaqin. Old Osiyo tog’liklari va Kavkaz O’rta dengiz 
geosinklinal mintaqasiga qaraydi. Uning o’rta qismlari 1000-2000 m balandlikdagi 
tog’lik va yassi tog’liklardan, chekka qismlari 2000-4000 m balandlikdagi tog’ 
tizmalaridan iborat. Iqlimi barcha o’lkalarning asosiy qismida subtropik kontinental 
xarakterga ega, bahor oylari sernam. Uning shimoliy katta qismini quruq tropik 
landshaftlar, tog’larning sernam yon bag’irlarini nam subtropik va nam tropik 
o’rmonlar egallagan. 
Old Osiyo va Kavkaz TGR mustaqil chegaraga, yaxlit hududga, o’ziga xos 
tabiiy geografik sharoitga va individual
 
xarakterga ega bo’lgan o’lkalarga bo’linadi. 
Bular Kichik Osiyo tog’ligi, Armaniston tog’ligi, Eron tog’ligi va Kavkaz tog’li 
tabiiy geografik o’lkalaridir.