Bajardi : Samandarov Mehroj Tekshirdi : Alimqulov Nusrat Mavzu : Janubiy Amerika materigini tgr ģarb yoki And toģlari tgr tavsifi

Bajardi : Samandarov Mehroj Tekshirdi : Alimqulov Nusrat

Mavzu : Janubiy Amerika materigini TGR Ģarb yoki And toģlari TGR tavsifi

And tog‘lari dunyodagi eng uzun (9000 km) va eng baland tog‘
tizmalaridan biri b o iib , materikning shimoliy va g'arbiy qismlarini
egallagan. Bu ulkan tog‘ tizimi Janubiy Amerikaning sharqiy qismidan
tektonik tuzilishi, geologiyasi va relyefining nihoyat darajada murakkab
tuzilishi bilan ajralib turadi. And togMarining relyefi, iqlimi, tuproqo ‘simlik qoplami va organik hayoti o‘ziga xos umumiy va regional
qonuniyatlar asosida shakllangan.

SHIMOLIY AND

Shimoliy And. Bu tog‘li geografik o ik a And tog‘ tizimining shimoliy

qismini, Karib dengizi sohilini, Tinch okean sohilining 4° j.k. gacha

bo‘lgan qismini o ‘z ichiga oladi. Shimoliy Andning boshqa tog‘li tabiiy

geografik o ‘lkalardan farqi uning ekvatorial va subekvatorial iqlim

mintaqalarida joylashganligidir. Shimoliy And tog‘lari materikning

shimoliy qismida kenglik bo‘ylab cho‘zilgan, unchaiik baland

ko‘tarilmagan tog4 tizmasi bilan boshlanadi. Bu tizma dengiz q irg 'o g i

bo'ylab cho‘zilib Karib Andi deb ataladi.

MARKAZIY A

Markaziy And. Markaziy And tog‘li o ‘lkasiga And tog‘ tizimining

o ‘rtacha qismi, 4° j.k. va 27° j.k. lar oralig‘i kiradi. Markaziy Andning eng

kengaygan joyi 750 km ni tashkil etadi. Markaziy And to g iari uzoq

masofaga cho‘zilgan va Tinch okean qirg‘oqlarida joylashgan bo‘lishiga

qaramasdan And tog‘ tizimining tabiiy geografik o ‘lkalaridan o ‘zining

quruq va kontinental iqlimiy sharoiti bilan ajralib turadi. Tuproq-o‘simlik

qoplami va ulam ing tiplari ham iqlim sharoitiga moslashgan holda

taqsimlangan.

SUBTROPIK AND

Subtropik And. And to g 1 tizimining 27°-42° j.k. lar orilig'idagi qismi

Subtropik And tog4li oMkasini tashkil etadi. Bu o'lka Chili Argentina Andi

deb ham atalib, And tizimining eng toraygan va eng baland qismi

hisoblanadi. Subtropik And o ‘zining quyidagi xususiyatlari bilan And

tizimining boshqa o'lkalaridan farq qiladi, ular birinchidan, relyef

tuzilishining 3 ta meridional yo'nalgan Bosh Kordilera, Bo'ylam a tektonik

vodiy va Q irg‘oq Kordilerasidan iborat ekanligi, ikJcinchidan, Bosh

Kordileradan g ‘arbda subtropik mintaqaning o ‘rta dengiz iqlim tipining va

Kordileradan g ‘arbda subtropik mintaqaning o ‘rta dengiz iqlim tipining va

doimiy yashil o krmonlar va butazorlarning keng tarqalganligi,

uchinchidan, alp tipidagi relyef shakllari, tog‘ o ‘tloqzorlari va

muzliklaming yaxshi rivojlanganligi, to ’rtinchidan, yiliga ikki marta

toshib oqadigan daryolaming mavjudligi va h.k.

Subtropik Andning g ‘arbiy qismida Tinch okean sohili bo‘ylab uncha

baland bo‘lmagan Q irg‘oq Kordilerasi cho‘zilgan. U Markaziy And

Qirg‘oq Kordilerasining janubiy davomi bo‘lib, o ‘rtacha balandligi 800 m

dan ayrim cho'qqilari 2000 m gacha ko‘tariladi. Q irg‘oq tizmasi chuqur

daryo vodiylari bilan kesilib, bir necha yassi platolarga bo‘linib ketgan.

Foydalanilgan adabiyotlar

• 1. Alimqulov N, Abdulqosimov A, Vaxobov X . Materiklar va okeanlar tabiiy geografiyasi , " Nodirabegim " T; 2021
• 2. Baratov P , Sultanova N .Umumiy yer bilimi , "Info Capital Group " T; 2019
• 3. Vlasova T . Materiklar tabiiy geografiyasi Internet sahifalari
• www.wikipedia.uz
• www.ziyo.net
• www.geoolam.uz

E‘TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT