X. U. Aliyev Darslikda umumiy patofiziologiya, tipik patologik jarayonlar asoslari va

(20 mm simob ustunidan ortishi). Bu hoi nefron kanalchalarida
suyuqlikning qayta so'rilishi (reabsorbsiya) ning buzilishi, buyrak
naychalari va siydik chiqaruv yo'llarining berkilib qolishi natijasida
ro'yobga chiqadi.
Buyrak tanachalaridagi filtrlovchi tuzilm alar holatining
o ‘zgarishi. Bu holat faol ishlovchi tanachalar sonining kamayib
ketishi, siydikni filtrlovchi yuzaning kamayishi, filtr yuzasidagi
teshiklar soni va kattaligining pasayib ketishi, filtrlovchi m em ­
brana qalinligining ortishi, filtrlovchi to'siq tarkibiga kiruvchi tu-
zilmalarning murakkab fizik-kimyoviy o'zgarishlari tufayli ro'y
beradi. Bu o'zgarishlar, odatda, buyrak tanachalarining yallig'-
lanishi va ularda autoimmun jarayonlar (masalan, glomerulonef-
ritlarda, pielonefritlarda) ro'y berganda kuzatiladi. Buyrak tana­
chalaridagi filtrlovchi tuzilmalarning shikastlanishi va uning oqi­
batida filtrlanish jarayoni va diuriezning pasayishi buyrakda qon
aylanishining buzilishi, turli xil gipoksiyalarda va buyrakka zaharli
moddalar ta’sir etganda ham kuzatilishi mumkin.
Filtrlanish jarayonining kuchayishi quyidagi omillar ta’sirida
kuzatiladi:
1. 
Koptokchalar kapillar tofri devoriga ko‘rsatiladigan gidro­
statik bosimning ortib ketishi. 
O'z navbatida bosimning oshishiga
quyidagi omillar sabab bo'lishi mumkin:
275

---

a) qon olib keluvchi arteriolalar tonusi pasayishi va ularning
kengayishi;
b) qon olib ketuvchi arteriolalar tonusining ortib ketishi (ma­
salan, gipertoniya kasalligining boshlang'ich davrida, adrenalin
miqdori ortganda);
d) 
qon aylanish doirasida suyuqlik miqdori ortib ketishi (masa­