X. U. Aliyev Darslikda umumiy patofiziologiya, tipik patologik jarayonlar asoslari va

Bu turning patogenetik asosida havo oqim iga rezistiv (no-
elastik) qarshiMkning ortishi yotadi. Natijada nafas siklining-vaqt-
hajm parametrlari o'zgarib, organizm talabiga mos alveolyar ven-
tilasiyani ta’minlay olmaydi. Nafas muskullari ishining ortishi
natijasida ventilatsiyaning energetik qiymati ortadi. Yuqori nafas
yo'llarining torayishi bu yerga yot narsalar tushsa, burun, hiqil-
doq, traxeyalar devori yallig'lanishdan shishsa yoki o‘smalar
bo'lsa, laringospazmda hamda nafas yo'llari tashqarida ezilsa
bo'ladi.
Nafas yetishmovchiligining restriktiv (restrictio — chegara-
lanish, kamayish) turi o'pka yoyilishining chegaralanishidan kelib
chiqadi. Bunga ikki xil — o'pkadagi va o'pkadan tashqari omillar
olib keladi.
Restriktiv nafas buzilishining patogenetik asosi o'pkaning elas-
tik lik q a r sh ilig in in g o sh ish id ir . Bu q a rsh ilik o 'p k a n in g
cho'ziluvchanligiga bog'liq. 
Cho'ziluvchanlik
 deb, transpulmonal
bosim o'zgarish birligiga mos ravishda o'pka hajmining o'zgarishiga
aytiladi. Elastik qarshilikni o'ta olish uchun bajarilgan ish nafas
hajmiga to'g'ri proporsionaldir.
Restriktiv tipdagi nafas buzilishi pnevmoniyalarda, pnevmo-
fibrozda, atelektaz, o'pka o'smasi va kistalarida bo'ladi. Xlor,
tamaki tutuni, etil spirti, yuqori konsentrasiyadagi kislorod,
ionlovchi radiatsiya, ko'pincha mikroblar va gripp viruslari sur-
faktant sistemasini (antielastik omil) shikastlab, restriktiv nafas
yetishmovchiligiga olib keladi.
O'pkadan tashqaridagi sabablar: plevraga suyuqlik yig'ilgan-
da, gem o-, pnevmotorakslarda ham o'pka to'qimasi kompressiya
bo'lib nafas olganda yoyila olmaydi. Natijada yuzaki nafas olish