X. U. Aliyev Darslikda umumiy patofiziologiya, tipik patologik jarayonlar asoslari va

0 ‘tning ingichka ichakka yetarli
miqdorda ajralmasligi 
gipoxoliya,
uning butunlay ajralmasligi esa
axoliya
deb ataladi. Bu hodisalar umumiy o't yo'lining berkilib
qolishi yoki tashqaridan ezilishida, jigaming o ‘t hosil qilish funk-
siyasi buzilishlarida kuzatilishi mumkin. Axoliyada ayniqsa,
yog'ning parchalanishi, hazm bo'lishi va so'rilishi ko'proq buzi­
ladi, chunki pankreatik lipaza fermenti faolligi o't yo'qligi uchun
juda past bo'ladi, yog'lar esa emulsiya holatiga o'tmaydi va ularning
lipolitik ferment tomonidan parchalanishi qiyinlashadi. 0 4 taq-
chilligida yog' kislotalari, xolesterin, yog'da eruvchi vitaminlaming
so'rilishi buziladi. Yog'laming yetarli darajada hazm bo'lmasligi va
so'rilishining buzilishi tufayli steatoreya 
(stear, atos —
yog', moy;
rhoe —
oqish), ya’ni axlat tarkibida ko'p yog' bo'lishi kuzatiladi.
Bunda iste’mol qilingan yog'njng 70—80% axlat bilan birga chiqib
ketadi.
Parchalanmagan yog' ingichka ichakda ovqat massalarini o'rab
oladi va ularga proteolitik hamda amilolitik fermentlar ta ’sirini
qiyinlashtiradi o't taqchilligida bu fermentlaming faolligi pasa-
yadi, chunki normada o't kislotalari oshqozon shirasini neytral-
laydi va o'n ikki barmoqli ichakda ishqoriy muhit saqlanishiga
sharoit yaratadi, bu muhit esa duodenal suyuqlik fermentlari
uchun maqbul sharoit bo'lib hisoblanadi. Nihoyat, o't kislotalari
254

---

ichak epiteliysining so ‘rish xossalarini kuchaytiradi, shuning
uchun ularning taqchilligida ingichka ichak hujayralari tomonidan
ximus fermentlarining adsorbsiyasi susayadi va ichak devori