Uzbekiston respublikasi

Klassik davr
Bu davr Perikl, Suqrot, Aflotun, Arastu, Demokrit, Esxil, Sofokl, Evripid va boshqa qator allomalarning nomlari bilan bog’liq. Bu davrda h’aykaltaroshlik rivojlanib, h’aykallarning turli shakllari va turlari yaratildi. Marmar bilan birga bronzadan foydalaniladigan bwldi.
Mil.ol. V asrda yunon jamiyatining madaniy mezonlari shakllana boshladi. Ovqat va ichimliklarda mwtadillik, axloqda tiyiqlik, h’aqiqatgwylik, wz swziga sodiqlik, ishda h’alollik, jismoniy bardoshlilik va boshqa qator axloqiy mezonlarga kwra jamiyat odamlarga bah’o bergan. İnsonga h’urmat shu tariqa shakllana boshladi. Sport rivojlandi, ayniqsa, bolalarni sog’lom tarbiyalashga yunonlar kunning kwp qismini uydan tashqarida - sport zallarida, stadionlarda wtkazardilar. Shah’ar markazidagi bozor maydoni odamlar h’ar kuni yig’iladigan joy edi. Hamma yangiliklarni ular shu erda eshitganlar, Qolaversa, odamlar bu erda bir–birlari bilan uchrashib, shaxsiy ishlarini bitirganlar.
Fidiy, Meron, Poliklet va boshqalar klassik davr h’aykaltaroshligiga asos soldilar. Rassomchilikda Polignopa (V asr boshlari) va Apollodora (V asrning ikkinchi yarmi) yangicha usullarni, syujetlarni olib kirdilar. Klassik davr adabiёtida tragediya va komediya janri paydo bwldi. Esxil (mil.ol. 525–456), Sofokl (taxminan mil.ol. 496–406) va Evripid (mil.ol.485–406) tragediya janriga asos soldilar. Tragediya Dionis sharafiga wtkaziladigan marosimlardan kelib chiqqan. Komediya h’am Dionis sharafiga aytilgan satirik qwshiq va raqslardan paydo bwldi. Shu tariqa Yunonistonda dramatik teatr paydo bwldi.
Miloddan oldingi V asr ajoyib arxitektura inshootlariga boy. Jamoat binolari sifatida ibodatxona kwp qurilgan edi. IV asrda Yunonistonda iqtisodiy va siёsiy tanazzul kuzatiladi. Ammo madaniyatning turli soh’alari rivojlanib boraverdi. Antik falsafa ayni shu paytda yuksak chwqqiga etdi. Uchta faylasuf - Suqrot, Aflotun va Arastu antik falsafani yaratdilar.
Ellinistik davr
Aleksandr Makedonskiy bosib olgan erlarda yunon madaniyati tarqalgan davr aloh’ida bosqich h’isoblanadi. Bu davrdagi madaniyat ellinizim madaniyati deyiladi. Yunon va mah’alliy madaniyatning aloqalari yagona ellinistik madaniyat paydo bwlishiga ёrdam berdi. Aleksandr Makedonskiy imperiyasi yiqilgandan keyin h’am aloh’ida mustaqil davlatlarda ellinistik madaniyat saqlanib qolaverdi (Misr, Salavkiylar davlati, Pergam davlati, Baqtriya, Pontiy shoh’ligi va b.).
Bu davrda ilmiy bilimlar taraqqiy qildi. Arximed (taxminan mil.ol. 287-212), Evklid (taxminan 365-300), Aristarx Samosskiy (mil.ol.320-250)larning kashfiёtlari yuzaga keldi. İlmiy bilimlarning taraqqiёti yig’ilgan axborotlarni sistemalashtirishni va saqlashni talab qilardi. Bir qator shah’arlarda kutubxonalar barpo qilindi. Ulardan eng kattasi -Aleksandriyada va Pergamda edi. Filologiyaning grammatika, matn tanqidi, adabiy tanqid soh’alari rivojlandi.