ЎҚув адабиёти овқатланиш

Никелнинг асосий озуқа манбалари

Маҳсулот	Порция, г	Никель, мг
Кунгабоқар уруғи	30	106
Ёнғоқ	30	96
Туршак	50	60
Ананас	100	50
Кепакли буғдой нони	100	36
Шоколад	50	35
Брокколи карами	100	28
Треска жигари	100	22
Майиз	100	18
Истеъмолга тайёр чой	200	14

Инсондаги никелтанқис ҳолатлар тасвирланмаган, шу сабабли ҳам унга бўлган суткалик физиологик эҳтиёж даражаси аниқланмаган. Ҳайвонларда моделлаштирилган никел танқислиги кальций, рух, темирнинг аҳамиятли йўқотилишларига, шунингдек, репродуктив функциянинг ҳам бузилиши ривожланишига олиб келиши исботланган.

Никелнинг организмга ошиқча тушишида (ишлаб чиқариш шароитларида) заҳарловчи самара юзага келиши ҳақида маълумотлар бор. Хусусан, никелнинг ҳужайравий онкогенлар билан бевосита ўзаро таъсири, шунингдек, ДНК функциясининг бузилиши ҳисобига ксенобиотиклар биринчи фазасининг ингибирланиши ва липидларнинг пероксидли оксидланиши кучайиши натижасида канцерогенез бошланиши эҳтимоллари кўриб чиқилади. Бу таърифланган касбий ўпка ва буйрак саратони ҳолатлари билан исботланади.
Катта ёшдаги соғлом одам учун никель тушишининг суткалик йўл қўйиладиган (хавфсиз) даражаси 1 мг ҳисобланади.
Кремний. Ушбу микроэлемент тоғайлар, суяк тўқималарининг ва, балки, тиш эмалининг шаклланиши ва қайта тикланишида иштирок этади. Кремнийнинг физиологик вазифаси гликозамингликанлар ва коллагеннинг синтези билан боғлиқдир.
Кремний бошқа бир қатор метаболик жараёнларда аҳамиятли ўрин тутади. Масалан, инсоннинг аортасидаги кремний концентрацияси нафақат ёш ўтиши билан, балки атеросклероз ривожланиши жараёнида ҳам пасаяди.
Организмнинг кремнийга бўлган кундалик эҳтиёжи, шунингдек, унинг алиментар тушишининг йўл қўйилувчи даражаси белгиланмаган. Ривожланган мамлакатларда, одатда, бир сутка давомида овқат ва сув билан

• 
  20 ... 50 мг, ҳаво орқали – 15 мг кремний тушади. Кремнийнинг ҳаво
  

орқали (аэрозоль кўринишда) ҳаддан ортиқ кўп тушиши (саноат шароитларида) касбий силикознинг ривожланишига олиб келади.
Кремнийнинг асосий озуқа воситалари бошоқлилар, ёрмалар, дуккаклилар, макаронлар бўлиб, уларнинг миқдори кам бўлганида, парҳезда пиво бўлиши мумкин. Банан таркибида кремний кўп бўлган (100 г. да 5,4 мг) маҳсулотлар сирасига кирса-да, бироқ улардан микроэлементлар кам сўрилади. Кремнийнинг 1/3 қисми организмга сув билан тушади.
Кремнийнинг ичакда сўрилиши катталиги 40 ... 85 % ни ташкил этади, бунда микроэлементлар учун ғалати бўлган қонуният қайд этилади: кремнийнинг ҳазмланмайдиган таркибий қисмларга бой бўлган қаттиқ овқатдан сўрилиши унинг минерал сувлардан абсорбцияланишидан фарқ қилмайди.
Абсорбцияланганда кремний молибден ва марганец билан антагоник муносабатларга киришади.