Ҳуқуқ кафедраси

Ҳанбалий мазҳаби. Ҳанбалийлик – суннийликдаги диний-ҳуқуқ мазҳабларидан бири. Имом Абу Абдулла Аҳмад ибн Муҳаммад ибн Ҳанбал (780-855). Бу мазҳаб диний масалаларда эркин фикр юритишга қарши бўлиб, шариат қоидаларига риоя қатъий туриши билан ажралиб туради. Ҳанбалийлик тарафдорлари Қуръон ва ҳадисларни эркин талқин этишни қоралаган, шу сабаб бу мазҳаб кенг тарқалмаган. Фақат IX аср 2-ярмида араб халифалигида муътазилийлар ва илоҳиётдаги ҳурфикрликнинг таъқиб қилиниши туфайли Ҳанбалийлик таъсири кенгайди. XII асрда мустақил мазҳабга айланган. X асрда Эронда, XI-XV асрларда Сурия ва Фаластинда Ҳанбалийлик издошлари кўп бўлган. Ундан кейинги асрларда Ҳанбалийлик тарафдорлари яна камайиб кетган. Ҳозирда Ҳанбалийлик Саудия Арабистонида расмий эътироф этилган, бошқа мамлакатларда кам учрайди (Ислом. Энциклопедия, 2017. - 644-бет).

Умуман, мазҳаблар ҳақида фикр юритар эканмиз, Ҳанафийликдаги бағрикенглик ғоялари мавжуд. Абу Ҳанифа (699-767) калом илмида Ақоид муаммоларини ақлий ва фалсафий далиллар билан исботлаш, яъни калом илмига берилиш йўлидан эмас, балки фиқҳ, яъни ҳуқуқшунослик илми ва унга тегишли бўлган фанларни ўзлаштириш орқали одамларга кенг кўламда хизмат қилиш ва уларнинг ҳаётий муаммоларини ечиб беришга эришиш имконини устун қўйди. Фиқҳни тартибли усул ҳолига келтириб, барча дунёвий масалаларнинг фойда ва зарар кўринишларидаги ҳолатларини юзага чиқариб, соғлом ақида асосида таълимотни шакллантирди.

Мақсадимиз – ислом динининг ҳақиқий инсонпарварлик моҳиятини, маърифий исломни болаларимиз онгига сингдириш. Шу йўлда бизнинг буюк аждодларимиз қандай улуғ ишларни амалга оширганлари ҳақида улар яна шундай масканларга келиб ўзлари учун керакли бўлган, энг муҳим бўлган билим ва тасаввурларга эга бўлади.


Шавкат Мирзиёев,
2017 йил, 7 декабрь
Ижтиҳод (араб. ғайрат қилиш, интилиш) – фақиҳ томонидан шаърий ҳукмни ҳосил қилиш учун барча билим ва тоқатини ишга солиш. Ижтиҳод шаърий ҳукми келмаган ишнинг махсус қоидаларни ишга солиб шаърий ҳукмини аниқлаш учун қилинади. Муҳаммад (с.а.в.) тириклигида у кишидан бошқа одам ижтиҳод қилмаган. Бу мумкин эмас эди. Ижтиҳод Муҳаммад (с.а.в.) даврларида вужудга келиб, саҳобаларнинг Муҳаммад (с.а.в.) фаолиятлари, айтган сўзлари хабарларида ихтилоф пайдо бўлган. Бундан ташқари мусулмон жамоасидаги ҳаёт тарзининг ўзгариши туфайли кўплаб ҳуқуқий муаммолар туғилган. Шунинг учун ижтиҳоднинг асосий мақсади янги ёхуд ўтмишдошлари томонидан ҳал этилмаган масалаларни топиш, исломга таянилган ва уни қувватлаган ҳолда ҳал этиш бўлган.

Биз ислом динидан зўравонлик ва хунрезлик мақсадларида фойдаланишга уринаётган кимсаларни кескин қоралаймиз ва улар билан ҳеч қачон муроса қила олмаймиз. Муқаддас динимизни доимо ҳимоя қиламиз.