Ҳуқуқ кафедраси

Шавкат Мирзиёев,
1-жилд, 27-бет, 2017.

уннийлик исломда ортодоксал (ҳақиқатга асосланган) диний таълимот ҳисобланган, ўрта асрда ундан фирқалар ажралиб чиқмаган. Ўрта аср охирлари ва янги даврга келиб унда фирқа ва оқимлар пайдо бўлган ва жамият ҳаётига салбий таъсир кўрсата бошлаган.


Исломдаги оқим ва йўналишларнинг ҳозирги кундаги қўринишлари ва уларнинг ислом бирлигига таҳдиди. 1. Равшанийлар фирқаси. Асосчиси Пири Равшан (1560-1638). Афғонистонда вужудга келган ислом динидаги фирқа. Равшанийлар анъаналари ислом анъаналаридан бирмунча фарқ қилган. Таълимоти пушту деҳқонларининг маҳаллий ҳукмдорлар ва бобурийлар сиёсатига қарши қаратилган ҳаракат. Бу фирқа XVIII аср 30-йилларигача давом этган, кейинчалик бостирилган. Равшанийлар ақидаси соф ислом ақидаларидан фарқ қилади.
2. Аҳмадийлик фирқаси. Асосчиси Ғулом Аҳмад Қодиёний (1835-1908). Ҳиндситоннинг Панжоб вилояти Қодиён қишлоғида туғилган. У ислом асосларидан четлашиб, ғайриисломий ғояларни яратган. Диний илмларни мустақил ўрганган ва исломга мутлақо ёт ақида ва жамоага асос солган. Инглиз мустамлакачиларига хизмат қилган. Сўнгра пайғамбарлик даъвоси билан чиққан ва ўзини, соф ислом таълимоти ҳимоячиси қилиб кўрсатган.

3. 
   Ваҳҳобийлик фирқаси – нотўғри оқимлардан бири. Асосчиси Муҳаммад ибн Абдулваҳҳоб (1703-1791). Ваҳҳобийлик “динни тозалашга, Муҳаммад (с.а.в.)давридаги асл ҳолига келтириш”га ҳаракат қилади. “Илк ислом ахлоқларидан чекинган” мусулмонларга қарши “курашади”. Пайғамбарликни даъво қилган. Макка ва Мадинани эгаллаб тарихий обидалар, саҳобалар дафн этилган жойларни вайрон қилган деб, улар фикрича, турли хил обида, мозорлар ва авлиёларга сиғинишнинг исломга зид деб ҳисоблайдилар. XVIII аср охири ва XIX аср биринчи чорагида ваҳҳобийлар тарафдорлари батамом қириб ташланди. Ваҳҳобийлик ва “Ҳизб-ат-таҳрир” ўртасидаги фарқ:
   

1. 
   ваҳҳобийлик – асосан пайғамбаримиз Муҳаммад (с.а.в.) замонидаги исломга қайтиш даъвоси.
   
2. 
   ваҳҳобийлар давлатни халифалик тарзида бошқарув тарафдори эмас. Ҳизбчилар эса айнан халифалик бошқарувини ўрнатишни истайди.
   
3. 
   ҳар икки оқим ақидада фарқ қилувчи фикрга эга.
   
4. 
   ваҳҳобийлик оқимида жиҳод эълон қилиш кўзда тутилса, “Ҳизб ат-таҳрир” бундай ҳаракатни аста-секин, босқичма-босқич амалга оширишни тарғиб қилади.