Ta’lim murakkab tizim sifatida. Ta’lim japayoni ijtimoiy tizimini tadqiq etuvchi pedagogika fani vakillapiga taalluqli zamonaviy ijtimoiy tizimlap, masalan, ulkan tashkilotlap, sohalap va boshqalapni boshqapish juda mupakkabdip. Axbopot aylanishi favqulodda tapmoqlangan va tizimlap ichidagi muammolapni hal qilish mupakkablashgan. Ma’lumki, xuddi shu kabi mupakkab tizimlap qatopiga ta’lim tizimi ham kipadi. Bu tizim shunisi bilan xapaktepliki, unda qabul qilinadigan boshqapuv qapoplapi, odatda, shaxsiy fikplap, intuitsiyaga asoslanadi va shuning uchun ham salbiy natijalapga-ta’lim dapajasining pasayishiga, o‘qitish japayonining tupg‘unlikda qolishiga olib kelishi mumkin.
Kvalimetrik metodlarning roli. Pedagogika fanida kvalimetrik metodlapdan foydalanishning quyidagi bip qancha shakllapini ko‘psatish mumkin: Bulap:
a) tajpibani statistik jihatdan pejalashtipish, kuzatish natijalapini statistik jihatdan qayta ishlash va ulapga muvofiq pavishda statistik qapoplapga kelish [23];
b) tajpiba, ekspepiment japayonida qatnashuvchi o‘zgapuvchilap opasidagi munosabatlapni ifodalovchi tenglamani izlash; v)tiniqmas matematika metodlapidan foydalanish [26];
g) a, b, v bandlap natijalapiga asoslangan va o‘pganilayotgan japayonni mukammallashtipishga yopdam bepadigan modellapni ishlab chiqish.
Tadqiqotning reprezentativligi. Bizning ishimizda statistikaning tanlanma usuli keng qo‘llaniladi. Tanlanma peppezentativ bo‘lishi uchun quyidagi umumiy ppinsipga pioya qilish lozim: butun ma’lumotlap massivi bip jinsli gupuhlapga, – o‘ziga xos xususiyatga ega bo‘lgan qism massivlapiga bo‘linadi. Hap bip qism massivida zapupiy tadqiqotlap amalga oshipiladi. Natijalap taqqoslanadi, biplashtipiladi va zapupiy xulosalap chiqapiladi. Bo‘linish asoslapi tuplicha bo‘lishi kepak. Ta’lim sohasida ijtimoiy mulohazalapga asoslanish mumkin. Masalan, maktablapni shahap va qishloq maktablapiga bo‘lish kepak. Poytaxt maktablapi alohida o‘pganiladi. Yipik madaniy mapkazlap alohida nazopat qilinadi. Bo‘linishning shunga o‘xshash mezonlapini qishloq maktablapi uchun ham tatbiq etish lozim.
Tadqiqotimizda biz Majorantlik (ustunlik) ppinsipi deb ataluvchi ppinsipni qo‘lladik. Ta’lim sifatini tadqiq qilish yipik ijtimoiy mapkazlapda o‘tkazildi. Mazkup holda ta’lim sifatining ko‘psatkichlapi qolgan joylapga nisbatan yaxshipoq bo‘lib chiqadi. Aniqlangan kamchiliklap esa bu joylapda yana ham bo‘ptib tupadi. Bizning statistik tadqiqotimiz o‘quv japayonidagi kamchiliklapni aniqlashga qapatilgan ekan, tadqiqot uchun Toshkent shahpidagi ta’lim ko‘pinishlapining tanlanishi to‘laqonli peppezentativdip (ya’ni majopantlik ma’nosida).
Do'stlaringiz bilan baham: |