Universiteti tabiiy fanlar kafedrasi

Birinchi tibbiy yordam:
1. Muzlagan kishini sekin-asta, ehtiyotlik bilan isitiladi.
2. Iliq vannaga 17⁰ C tushirish va suvning haroratini sekinlik bilan 40⁰ C gacha ko‘tarish kerak.
3. Ehtiyotlik bilan oyoq-qo‘llarni uqalash.
4. Yurak preparatlari beriladi, sun’iy nafas oldiriladi.


Nazorat savollari:
1. Cho‘kish, sabablari, turlari, belgilarini va ularda qanday shoshilinch tibbiy yordam qanday ko’rsatiladi?
2. Kuyish, sabablari, turlari, belgilarini va ularda qanday shoshilinch tibbiy yordam qanday ko’rsatiladi?
3. Sovuk olish sabablari, darajalari, belgilarini va ularda shoshilinch tibbiy yordam qanday ko’rsatiladi?
4. Elektr toki urishi sabablari, belgilari va ularda shoshilinch tibbiy yordam qanday ko’rsatiladi?


MarkA. Friend va James P. Kohn
“Mehnat va sog‘liqni muhofaza qilish asoslari”
Mavzu : QURILIShDAGI XAVFSIZLIK VA ISh JOYLARINI
TAShKIL QILISh TIZIMLARI
Bobning maqsadi
•Qurilish ish joyida kuzatiladigan asosiy xavf xatarlar ro‘yxatini tuza olish;
•Qurilish ish joyida kuzatiladigan asosiy xavfli xolatlarda qanday qilib ish tutish;
•(OSHA) Kasbiy xavfsizlik va sog‘liqni saqlash tashkiloti tomonidan qurilish xavfsizligi va ish byeruvchi tomonidan kurilish maydonidagi keng ko‘lamdagi mashg‘ulotlarni tushuntirish;
•Tashkilotning ish joyidagi samarali siyosati tarkibiy qismini sanab chiqish imkoniga ega bo‘lasiz.
Elektr shok.
NIOSH ma’lumotlariga ko‘ra taxminan yiliga kamida 700 ta odamni tok urish xolatlari kuzatiladi. Birlamchi maqsadlardan biri har qanday xavfsizlik programmasi ishchini elektr toki bilan kontaktini oldini olishi kyerak. Ikkilamchi maqsad tok urgan ishchilarga to‘g‘ri tibbiy yordam ko‘rsatishdir. Milliy elektr enyergiya kompaniyasi voltni ikki kategoriyaga bo‘ladi. 600 voltdan kam bo‘lgan va 600 voltdan ko‘p bo‘lgan. Ishchilarni 50 voltdan ortiq tokka tegib ketishlarini oldini olish zarur. Kam voltdagi qisqa kontakt kuyushga olib kelmasligi mumkin.
Ammo u taxikardiyaga sababchi bo‘lishi mumkin. Yuqori voltdagi kontakt yurakni butunlay to‘xtab qolishiga sababchi bo‘lishi mumkin. Qachonki tok kelayotgan manba tokdan uzilsa yurak normal urishini tiklashi mumkin, ammo agar kuyush juda kuchli bo‘lsa o‘lib bilan tugashi mumkin.
Qadimdan seni volt emas balki ampyer o‘ldiradi degan gap bor. 1 milli ampyer 1/1000 amperdir. Tok urganda mushakni nazorat qilish 30 milliam- 6 dan mahrum bo‘lishi mumkin. Qaerdadir 50 va150miliampyer , orasida ekstremal og‘riq, nafas olishni siqilishi va jiddiy mushak kasalligi sodir bo‘ladi. Agar sizni tok urganda bir narsani ushlab turgan bo‘lsangiz uni qo‘yib yubora olmaysiz. Shu nuqtada o‘lim sodir bo‘lishi mumkin. 1 va 4 AMPS o‘rtasida, o‘lim ehtimoli mavjud. 100- vatt Lampochka oqimi 833 miliampyer faoliyat ko‘rsatmoqda. Atrof-muhit sharoitlari tana jiddiy jaroxatlanganda katta ta’sir ko‘rsatishi mumkin. Issiq va nam xavoda olti oydan ortiq ishlagan inson organizmi tok urgan inson organizmi kabi ta’sirlanadi. Sovuq va nam havoda ishlagan inson kichik shokka duchor bo‘ladi. Issiq va nam kunda jaroxatlanish yoki o‘lim kuzatilishi mumkin.
Yaqqol sabablarga ko‘ra qurilish ish joyidagi ishchi bazaviy elektr enyergiya bilimiga ega bo‘lishi shart. Qurilish ish joyida simlarni bir biriga ulangan joyida o‘zimizni himoya qilishimiz lozim. Ularni ish joyidan nari saqlash lozim. Barcha elekrt qutilarini yopiq xolda saqlang va ochiq kontaktlar qolib ketmaganligiga ishonch xosil qiling. Barcha ochiq elektr simlarini ustini o‘rab qo‘yish shart. Elektr energiyasi va suvni bir biriga aralashtirmang. Istalgan paytda borgan tok qaytayotganda 5 milliampyerga farqlanishi mumkin. Barcha doimiy manbalar alohida muxofazalanishi talab etiladi. Barcha uzib qo‘yilgan motor va boshqa tok manbalari ehtiyot bo‘lishimizga ishora bo‘lishi kyerak. Ishchilarga tok manbalarini bitta o‘zlari o‘chirishlariga yo‘l qo‘ymang. Muammoni bartaraf etishda tok o‘chirgich va qayta ishga tushirgich ishchini jiddiy jaroxatlashi mumkin.