Қуйи амударё минтақаси

қишлоқ хўжалиги. қР Ўзбекистоннинг 5,4 фоиз пахта хом ашёсини, 3,6 фоиз пилла, 10,7 фоиз полиз экинларини, 4,9 фоиз гўшт, 3,6 фоиз сут, 8,9 фоиз қора кўл териси, 40,7 фоиз шолисини етказиб беради (2000 й.).
қорақалпоғистон қишлоқ хўжалигида чорвачилик нисбатан устун туради. Унинг ҳиссасига жами аграр соҳа маҳсулотларининг 57,2 фоизи тўғри келади, қолган 42,8 фоизини эса деҳқончилик беради. Чорвачиликда энг унумдор соҳа қўйчилик­қоракўл қўйларини боқиш ва жун, тери маҳсулотларини етиштириш ҳисобланади. 2000 йилда об­ҳаво шароитининг ноқулайлиги ва айниқса сув ресурсларининг камайганлиги сабабли қишлоқ хўжалик маҳсулотларини етиштириш 1999 йилга нисбатан бирмунча камайди. Умуман олганда эса, 90­йилларда қРнинг мамлакат аграр соҳасида тутган мавқеи шоли, пахта, гўшт, сув, тухум, жун етиштириш бўйича пасайган, сабзавот, полиз, узум, қоракўл, пилла етиштиришда эса бироз кўтарилган.
Экин майдони сўнгги йилларда, барча хўжалик турларида 340-390 минг гектарни ташкил қилади (республикада 3775 минг га). Шундан тахминан 1/3 қисми дон (асосан шоли), 35 фоизга яқини пахта, 20 фоиздан кўпроғи ем­хашак, 7-9 фоизи полиз экинлари билан банд (14­чизмага қаранг). Бир йилда 150-170 минг тонна атрофида шоли, 130-190 тонна пахта хом ашёси олинади ҳосилдорлик шоличиликда 20 ц/га етади, пахтада бу кўрсаткич анча паст. Пахта ва шоли кўпроқ сув билан яхши таъминланган ҳудудларда, бевосита Амударёга яқин жойларда экилади.
қР да яйлов чорвачилиги ривожланган, ем­хашакдан асосан беда етиштирилади. Умуман беда етиштириш бу ерда катта аҳамиятга эга. Йирик шохли моллар сони 397 минг бош атрофида, қўй ва эчкилар 443 минг бош, отлар 17 мингга яқин, товуқлар эса 650 мингдан зиёд (2001 йил).
қишлоқ хўжалиги соҳаси бўйича Элликқалъа, Беруний, Тўрткўл ва Амударё туманлари ажралиб туради. Уларнинг ҳар бири қорақалпоғистон аграр соҳа маҳсулотининг 10 фоизидан кўпроғини беради. Айни вақтда Мўйноқ ва Бўзатов туманларида макроиқтисодиётнинг бу тармоғи жуда суст ривожланган.
қРда ижтимоий соҳалар ҳам ривожланиб бормоқда. Ушбу муаммо Орол бўйи минтақасидаги экологик аҳволни яхшилаш минтақавий дастури доирасида ҳал этилиб борилмоқда. 2000 йил якунларига биноан, аҳоли жон бошига 15,7 минг сўмлик халқ истеъмол моллари, 34 минг сўмлик чакана савдо обороти, 5150 сўм атрофида пуллик хизмат бажарилган. Ҳар 10 минг аҳолининг соғлиқни сақлаш тизими билан таъминланганлик даражаси беморлар койкалари бўйича 4,8, амбулатор­поликлиника муассасалари бўйича 154 бирликни т ашкил этади.
қишлоқ инфраструктураси ҳам яхшиланиб бормоқда. Масалан, марказлаштирилган ҳолда тоза ичимлик суви билан таъминланиш даражаси ўртача 62,3 фоизга, табиий газ билан­87,3 фоизга тенг. Шу билан бирга мазкур соҳаларнинг аҳволи Амударё, Беруний ва Шуманай туманларида (сув бўйича) ҳамда Бўзатов ва Беруний туманларида (табиий газ) қониқарли даражада эмас.