Қуйи амударё минтақаси

(2000 йил, фоиз ҳисобида)

Кўрсаткичлар	қуйи Амударё райони	Шу жумладан:
		қорақалпоғистон Республикаси	Хоразм вилояти
Майдони	38,4
Аҳолиси	11,5
Ялпи ички маҳсулот	7,3
Саноат маҳсулоти	4,5
қишлоқ хўжалиги маҳсулоти	8,8
Умумий экин майдони	14,8
Инвестиция ҳажми	8,8
Ташқи савдо обороти	3,3

Изоҳ: каср суратида Ўзбекистон Республикасига, махражида қуйи Амударё иқтисодий районига нисбатан.

Мамлакат меҳнат тақсимотида район пахта, шоли, жун, ўсимлик ёғи, гилам каби маҳсулотларни етиштиришда муҳим ўринга эга. Бинобарин, бу ерда ихтисослашган, яъни район ҳосил қилувчи хўжалик тармоғи сифатида пахтачилик, дончилик, чорвачилик ҳамда озиқ­овқат, енгил саноатнинг айрим тармоқлари хизмат қилади. Сўнгги йилларда минтақада тоғ­кон кимёси, қурилиш материаллари ва тўқимачилик саноати ривожланиб бормоқда. Шу билан бирга районда хал­қаро туризмни ривожлантириш имконияти ҳам мавжуд.

қуйи Амударё иқтисодий райони ички жиҳатдан Ўзбекистоннинг икки, турли катталикдаги маъмурий ҳудудий бирликларидан иборат. Масалан. қорақалпоғистон Республикаси ўзининг майдони бўйича қўшни Хоразмдан 26,2 марта катта. Айни вақтда уларнинг аҳоли сони миқдорида бундай туфовут йўқ.
Ушбу ҳудудлар ўзларининг табиий шароити ва қазилма бойликлари билан ҳам тубдан фарқ қилади. Агар Хоразм вилоятида қазилма бойликлар деярли мавжуд бўлмаса, қо­рақалпоғистон бу борада анча ажралиб туради. Шундай қи­либ, қорақалпоғистон Республикаси ҳамда Хоразм вилоятининг демографик, табиий географик ва ресурс салоҳиятининг бир хил эмаслиги уларда иқтисодиётнинг ўзига хос йўналишларини шаклланишига олиб келади. Айни чоғда худди шу ноўхшашлик ушбу ҳудуднинг иқтисодий интеграциясини, ўзаро ҳамкорликда, ягона иқтисодий маконда ривожланишини тақозо этади.
32­жадвалда қуйи Амударё иқтисодий районининг ички тузилиши ва унинг мамлакат хўжалигида тутган ўрни тўғ­рисида айрим маълумотлар келтирилган.
Жадвалдан кўриниб турибдики, иқтисодий район Ўзбекистон Республикаси аҳолисининг 1/10 қисмидан кўпроғини ташкил қилган ҳолда унинг 7,3 фоиз ялпи ички маҳсулоти, 4,5 фоиз саноат ҳамда 8,8 фоиз қишлоқ хўжалиги маҳсулотини беради. Район таркибида эса Хоразм вилоятининг иқтисодий кўрсаткичлари нисбатан юқорироқ. Чунончи, унинг ҳиссасига минтақа саноат ва қишлоқ хўжалиги ишлаб чиқариш ҳажмининг 60-70 фоизи тўғри келади, ваҳоланки вилоятнинг ҳудудий ва демографик салоҳияти қорақалпоғистонга кўра анча камроқ. Шу билан бирга қорақалпоғистонда умумий экин майдони, инвестиция ҳажми ва ташқи савдо обороти бирмунча кўпроқ. Иқтисодий районнинг шунга ўхшаш ички хусусиятларини уни ташкил этувчи маъмурий бирликларнинг таҳлилида кўриб чиқамиз.