Қуйи амударё минтақаси

Aim.uz

Қуйи амударё минтақаси

Ўзбекистоннинг қуйи Амударё минтақаси ўз таркибига қорақалпоғистон Республикаси ҳамда Хоразм вилоятини олади. Ушбу таркибда унинг майдони 172,6 минг км² ёки мамлакат ҳудудининг 38,4 фоизини ташкил этади. У бу жиҳатдан Ўзбекистон Республикасининг энг катта иқтисодий райони ҳисобланади.

Район аҳолиси, 2002 йил маълумотига кўра, 2910 минг киши бўлиб, бу мамлакат аҳолисининг 11,6 фоизига тенг. Аҳоли жойлашувининг ўртача зичлиги 1 км² майдонга 17 киши, умумий урбанизация даражаси 36,9 фоиз.
Асосий район ҳосил қилувчи омил бўлиб унинг иқти­содий географик ўрни хизмат қилади. Район, ўз номига мос ҳолда, Амударёнинг қуйи оқимида, Орол денгизининг жанубий қисми ва Ўзбекистон Республикасининг шимоли­ғарбий чеккасида, яқин ва «узоқ» хориж мамлакатларга чиқиш жойида ўрнашган. қуйи Амударё районининг бундай иқтисодий­географик ва геосиёсий мавқеи унинг ижтимоий­иқтисодий ривожланиши, ички инвестиция маконини яратиш ҳамда мамлакат иқтисодиётини жаҳон хўжалиги тизимида интеграция (алоқа) қилишига имкон беради.
Иккинчи район ҳосил қилувчи омил унинг гидрографик бирлигидир. Ушбу ҳудуднинг тарихи, ҳозирги ҳолати ва истиқболи кўп жиҳатдан Амударёга боғлиқ. қадимда бу ўлкада суғорма деҳқончилик маданиятининг ривожланганлиги ва у билан боғлиқ фан, савдо каби соҳаларнинг юқори даражада тараққий этганлиги сир эмас. Минтақа иқтисодиётининг ҳозирги ҳолати ҳам айнан ана шу район «умуртқаси» -Амударёга асосланади. Зеро, қишлоқ хўжалигининг интенсив ривожланиши, қайта ишлаш саноати энг аввало мазкур гидрографик омил негизида вужудга келган. Айни вақтда қуйи Амударё иқтисодий районнинг келажаги, тақдири ҳам асосан сув, хусусан Орол денгизи муаммоси билан боғлиқ. Чунки бу район денгизнинг чекинаётган, антропоген чўллашув жараёни авж олаётган қисмида жойлашган.


32­жадвал


қуйи Амударё районининг баъзи бир
макроиқтисодий кўрсаткичлари