Классик физиканинг асосий йўналишларининг ривожланиши. Механиканинг XIX асрнинг биринчи ярмидаги ривожланиши. Тўлқинлар оптикасининг пайдо бўлиши ва ривожланиши

Классик физиканинг асосий йўналишларининг ривожланиши. 1.Механиканинг XIX асрнинг биринчи ярмидаги ривожланиши. 2.Тўлқинлар оптикасининг пайдо бўлиши ва ривожланиши. 18 аср физикаси

ИСААК НЬЮТОН (1642 - 1727)

Христиан Гюйгенс (1629-1695) Голландиялик олим, дворянин оиласида туғилган. Биринчи марта маятникли соат, сўнгра пружинали соат ихтиро қилади. Лондон қироллик жамияти аъзоси, 1666 йилда Париж академияси аъзоси бўлиб Парижда яшайди. 1681 йилда ватанига қайтади. Гюйгенс ёруғликнинг тўлқин назариясини илгари сурди. 1690 йилда Лейден шаҳрида «Ёруғлик тўғрисида трактат»и чоп этилди. Ушбу асарида у ёруғлик агар заррачалар оқимидан иборат бўлса, улар учрашганда бир-бирига ҳалақит қилар эди, деб тушунтиради.

Гюйгенс принципи Ёруғликни тўғри чизиқ бўйлаб тарқалишига доир

Гюйгенс принципи. Гюйгенс фикрига кўра, ёруғлик махсус муҳит «эфир»да тарқалади. Ёруғлик етиб келган эфирнинг ҳар бир нуқтаси иккиламчи ёруғлик манбаи бўлиб хизмат қилади, бу иккиламчи тўлқин асосий тўлқинлар билан ўзаро қўшилиб, янги тўлқин фронтини ҳосил қилади. Гюйгенс биринчи бўлиб ёруғликни тўлқин назарияси орқали уни тўғри чизиқ бўйлаб тарқалиши, муҳитдан қайтиш ва синиш қонунларини тушунтиради. Ёруғликнинг ушбу ҳодисалари ҳозирда ҳам Гюйгенс принципи (назарияси) асосида айнан шундай тушунтирилади:

Гюйгенс принципи. Гюйгенс фикрига кўра, ёруғлик махсус муҳит «эфир»да тарқалади. Ёруғлик етиб келган эфирнинг ҳар бир нуқтаси иккиламчи ёруғлик манбаи бўлиб хизмат қилади, бу иккиламчи тўлқин асосий тўлқинлар билан ўзаро қўшилиб, янги тўлқин фронтини ҳосил қилади. Гюйгенс биринчи бўлиб ёруғликни тўлқин назарияси орқали уни тўғри чизиқ бўйлаб тарқалиши, муҳитдан қайтиш ва синиш қонунларини тушунтиради. Ёруғликнинг ушбу ҳодисалари ҳозирда ҳам Гюйгенс принципи (назарияси) асосида айнан шундай тушунтирилади:

Руджер Иосип Бошкович (1711-1787)

1759 йилда унинг «Табиат фалсафасининг назарияси» асари чоп этилади. Ушбу асарида Р. Бошкович материя моддий заррачалардан ташкил топганлигини ва улар Нютоннинг учта қонунига бўйсунишини таъкидлайди. Иккита моддий заррача ўртасида тортишиш ва итариш кучлари мавжуд ва бу кучлар заррачалар орасидаги масофанинг ўзгариши билан ўзгаради, деб таъкидлайди ҳамда моддаларнинг физик ва механик хоссаларини (каттиқлик, зичлик, тўқнашув, оғирлик, оптик ва химиявий) тушунтириб беради. Р. Бошкович ғояси кейинчалик моддалар тузилишининг молекуляр-кинетик назарияси яратилишига асос бўлди.

1759 йилда унинг «Табиат фалсафасининг назарияси» асари чоп этилади. Ушбу асарида Р. Бошкович материя моддий заррачалардан ташкил топганлигини ва улар Нютоннинг учта қонунига бўйсунишини таъкидлайди. Иккита моддий заррача ўртасида тортишиш ва итариш кучлари мавжуд ва бу кучлар заррачалар орасидаги масофанинг ўзгариши билан ўзгаради, деб таъкидлайди ҳамда моддаларнинг физик ва механик хоссаларини (каттиқлик, зичлик, тўқнашув, оғирлик, оптик ва химиявий) тушунтириб беради. Р. Бошкович ғояси кейинчалик моддалар тузилишининг молекуляр-кинетик назарияси яратилишига асос бўлди.

Леонард Эйлер (1707-1783) Назарий механика (аналитик механика)га асос солган олим Леонард Эйлер эди. У 1736 йилда «Назарий механика» асарини чоп этади, 1760 йилда унинг «Қаттиқ ва суюқ жисмлар ҳаракати назарияси» номли асари чоп этилди. У 850 дан ортик илмий ишлар ёзган

Даниель Габриель Фаренгейт (1686-1736)

Дени Папен (1647-1714) француз -математик, физик ва ихтирочи

1690 йилда пар машинасига асос солди. У пар температурасини ошириш учун ёпиқ қозон ва унинг портлаб кетмаслиги учун уни сақловчи клапан ихтиро этади.

1690 йилда пар машинасига асос солди. У пар температурасини ошириш учун ёпиқ қозон ва унинг портлаб кетмаслиги учун уни сақловчи клапан ихтиро этади.

Джеймс Уатт (1736-1819)

Қувват бирлиги сифатида Ватт бир пайтлар "от кучи" каби бирликни таклиф қилган. 1882 йилда Британия муҳандислари уюшмаси унинг номини куч бирлигига беришга қарор қилди. Бу ўлчов бирлигига ном бериш технологияси тарихидаги биринчи ҳодиса эди.