Udk ­­ Qol jazba huqıqında

Xush kelding, deb, otdan tushgan ul qónoq.
«Xosh keldiń» dep attan, túsirilgen qonaq.
Qarań, máni ózgermegen, sózbe-sóz awdarmalanǵan, buwın sanları da teń, uyqası da birdey.

Otırǵan bolmaǵay, sol úydi sınap (Berdaq)

Ótirar uyingni qilib imtihon, (Muzaffar Ahmad)
Ótirgan bólmasin shu uyni sinab, (Yangiboy Qóchqorov)
Túp nusqada bolımsız máni menen jazılǵan otırǵan bolmaǵay, al Muzaffar Ahmad awdarmasında Ótirar uyingni qilib imtixon dep bolımlı ol is hárekettiń bolatuǵının bildirip jazǵan, biraq shayır olay emes sonday bolmaǵay degen mániste jazıp turıptı. Yangiboy Qóchqarov awdarması túp nusqanıń egizi bola alǵan:
Ótirgan bólmasin shu uyni sinab.
Qosıqtıń úshinshi qatarında da ózgeshelik bar. Mısalı:
Ónersiz bilimsiz qoldan jaqsıraq (Berdaq)⁶⁶

Hunarsiz, uquvsiz qóldan yaxshiroq (Muzaffar Ahmad)⁶⁷

Hunarsiz, bilimsiz qóldan yaxshiroq (Yangiboy Qóchqorov)⁶⁸

Shayır qosıǵındaǵı bilimsiz awdarmashı Muzaffar Ahmad bilimsiz sózin uquvsiz dep awdarmalaǵan. Biraq bul qaraqalpaq tilindegi uqıpsız sózine tuwrı keledi. Awdarmashınıń bulay awdarmalawınıń da sebebi bar, yaǵnıy bilimsiz qol bolmaydı, awdarmashı ózbek ádebiyatı oqıwshıları ushın túsiniksiz boıp qalıwınıń aldın alıw maqsetinde uquvsiz dep awdramalaǵan bolıwı múmkin. Bálkim, uquvsiz degende oqıwsız, oqımaǵan,yaǵnıy bilimsiz degen sózdi ańlatıw ushın paydalanǵan bolıwıda múmkin.Yangiboy Qóchqarov awdarmasında sózler ózgertilmesten awdarmalanǵan, bizińshe awdarmada kerekli sózlerdi ózgertpegen maqul, haqıyqıy ádebiyat ıqlasbenti

Hunarsiz, bilimsiz qóldan yaxshiroq degen qatar arqalı da qosıq mánisin shaǵa aladı.
Shayır shıǵarmalarınıń gúltajı esaplan «Xalıq ushın» qosıǵın Mirtemir awdarmalaǵan. Awdarma sátli shıqqan, túp nusqadaǵı úgit násiyat mazmunı ózbek tilinde de saqlanıp qalınǵan, bul awdarmashınıń kórkm awdarmanı puqta islegeninen derek beredi.
Jigit bolsań arıslanday tuwılǵan,
Xizmet etkil udayına xalıq ushın,
Jigit bolsa arıslanday tuwılǵan,
Hesh qashan da jumıs etpes ózi ushın.⁶⁹

Yigit bólsang arislon kabi tuǵilgan,

Hamiysha sen xizmat etgil xaliq uchun,
Yigit bólsang arislon kabi tuǵilgan,
Ózim demay, ǵamxórlik qil xaliq uchun.⁷⁰
Qosıq qatarınıń birinshi, ekinshi hám úshinshi qatarı sózbe – sóz ózgertilmesten awdarmalanǵan. Ekinshi qatarda sen almasıǵı yaǵnıy kórkem súwretlew usıllarınıń biri qaratpanı qollanǵanın kóremiz bul awdarmanıń ele de tásirlirek hám ótkir didaktikaǵa aylanıwına járdem bergen. Senqaratpa sóziniń awdarmashı tárepinen qosılıwı sátli shıqqan, bul shende – shen jaǵdaylarda unamlı ózgeris payda etedi, ayrım waqıtları qosıqtıń túp nusqadan pútkilley ózgerip ketiwine sebep boladı. Tórtinshi qatarında da ózgeris bar.Hesh qashan da jumıs etpes ózi ushın dep úshinshi bet arqalı kórkem kózqaras súwretlengen bolsa, awdarmashı ekinshi bet arqalı Ózim demay, ǵamxórlik qil xaliq uchun dep awdarmalǵn. Bul qatardı tikkeley ekinshi betke ózgertiwiniń tiykarǵı sebebi awdarmashı qosıqtı birinshi qatardan baslap ekinshi betke qarata jazadı. Bul sózlerdiń uyqasına, buwın sanlarınıń teń keliwine, sonday-aq oqıwshı ushın túsinikli bolıwına járdem beredi.
Berdaqtıń«Salıq» qosıǵı shayırdıń eziwshilerge kúshli narazılıǵın bildiretuǵın shıǵarma. Qosıqtıń mazmunı awır salıq xalıqtıń turmısın jarlılandırıwı, tirishilik etiwdiń tómenlewi, qaraqalpaq ámeldarlarınıń jerkenishli háreketlerin kórsetiwden ibarat. Qosıqta miynetkesh xalıqqa degen shayırdıń jalınlı sezimi, ayanıshlı awhalǵa túsken qaraqalpaq diyxanalrınıń sezimi hám eziwshilerge óshpenliligi ushlasıp jatır.⁷¹ Shayırdıń «Salıq» qosıǵın da Mirtemir awdarmalaǵan, hám bul nátiyjeli orınlanǵan.
Bıltırǵıdan bıyıl jaman,
Qalay – qalay boldı zaman,
Ǵárip – qáser qalmay aman,
On tilladan keldi salıq.⁷²
- dep baslanadı qosıqtıń birinshi shuwmaǵı. Qosıqtıń Mirtemir awdarmasında da tiykarǵı ideya, mazmun hám forma, kórkem bir pútinlik saqlanǵan desek qátelesken bolmaymız:
Bulturgidan bu yil yamon,
Qanday bóldi bu shum zamon,
Kambaǵallar qolmay amon,
Ón tilladan keldi soliq.⁷³