Turizm va madaniy meros xalqaro universiteti huzuridagi buxoro turizm va madaniy meros texnikumi

5-Mavzu Statistik jadvallarining turlari- oddiy guruhlash hamda murakkab jadvallarni tuzish qoidalari.
Iqtisodiy tahlil usullari orasida o'rganilgan raqamli ma'lumotlarni aks ettirishning eng keng tarqalgan jadval usuli (usuli) mavjud. Haqiqat shundaki, tahlil uchun dastlabki ma'lumotlar ham, turli xil hisob-kitoblar, shuningdek, tadqiqot natijalari analitik jadvallar shaklida tuzilgan. Jadvallar iqtisodiy faoliyatni tahlil qilishda ishlatiladigan raqamli ma'lumotlarni aks ettirishning juda foydali va ingl. Analitik jadvallarda ma'lum tartibda o'rganilayotgan iqtisodiy hodisalar to'g'risida raqamli ma'lumotlar mavjud. Jadvaldagi material materialning matnli taqdimoti bilan taqqoslaganda ancha ma'lumotli va ingl. Jadvallar analitik materiallarni yagona yaxlit tizim shaklida taqdim etishga imkon beradi.
Statistik jadvalning turi uning yotish ko'rsatkichlarining rivojlanish xususiyati bilan belgilanadi.
Statistik jadvallarning uch turi mavjud:

• 
  oddiy
  
• 
  guruh
  
• 
  kombinatsion
  

Oddiy jadvallar tahlil qilinadigan iqtisodiy hodisa yig'indisini tashkil etuvchi alohida birliklar ro'yxatini o'z ichiga oladi.
IN guruh jadvallari o'rganilayotgan ma'lumotlar to'plamining alohida tarkibiy qismlari kontekstidagi raqamli ma'lumotlar har qanday xususiyatga muvofiq ma'lum guruhlarga birlashtiriladi. 
Birlashtirilgan jadvallar o'rganilayotgan iqtisodiy hodisani tavsiflovchi iqtisodiy ko'rsatkichlar bo'linadigan alohida guruhlar va kichik guruhlarni o'z ichiga oladi. Bundan tashqari, bunday bo'linma biriga ko'ra emas, balki bir nechta mezonlarga muvofiq amalga oshiriladi. guruh jadvallarida ko'rsatkichlarni oddiy guruhlash, kombinatsiyalangan jadvallarda esa kombinatsiyalashgan guruhlash amalga oshiriladi. Oddiy jadvallarda indikatorlarning biron bir guruhlanishi umuman mavjud emas. Oxirgi turdagi jadvallar tahlil qilinadigan iqtisodiy hodisa to'g'risida faqat guruhlanmagan ma'lumotlarni o'z ichiga oladi.
Oddiy jadvallar darak yoki ma' lumot beruvchi material sifatida mamlakatda va mintaqada zaxiralaming mavjud hajmi, uning taqsimotini aks ettiradi.
Ilmiy tahlil qilish maqsadlarida esa asosli guruhli va kombinatsion jadvallardan keng foydalaniladi.
Guxuhli jadvallar deb uning ega qismida biron bir belgi bo'yicha birliklaring guruhlarga ajratish natijalarini joylashishi tushuniladi. Agar guruhli jadvalning kesim qismida guruhlar sonini (takrorlanishini) tavsiflovchi faqat birgina katak bo'lsa, bunday jadvallami taqsimot qatorlari deyiladi.
Murakkab yoki kombinatsion jadvallarda uning ega qismi birliklar to'plamining ikki yoki undan ortiq belgilar bo'yicha guruhlash natijalaridan tashkil tcpadi. Bu holatda barcha birliklar dastavval bir belgi bo'yicha guruhlarga ajratilib, so'ngra ajratilgan bar bir guruh zaminida yana bir qancha boshqa belgilar bo'yicha kichik guruhlar shakllantiriladi.
Guruhli va kombinatsion jadvallarning kesishishidagi absolut miqdorlar asosida o'rganilayotgan hodisalaming taraqqiyot qonuniyatlarini ochib berish imkonini beruvchi o'rtahba va nisbiy miqdorlar aniqlanadi.