Texnik vositalar va ularning rivojlanib borish tendentsiyalari

monitor imkoniyatini
bildiradi. Monitor 
imkoniyati qancha yuqori bo‗lsa, ekrandagi tasvir shuncha ravshan bo‗ladi. 
Monitor qabul qiladigan video signalni nuqtalar qatorini birin-ketin chiqargan 
holda qator bo‗yicha aks ettiradi.
Nuqtalarning bir qatoridan keyingi qatoriga o‗tishda va nuqtalarning yuqori 
qatoriga qaytishda videokontroller monitorga maxsus boshqaruv signalini beradi. 
Boshqaruv signallari chastotasi (har sekundga bo‗lingan soni) - qatorlar chastotasi yoki 
gorizontal yozish chastotasi deyiladi.
Nuqtalarning yuqori qatoridagi tasvirga o‗tish zarurligini ko‗rsatuvchi boshqaruv 
signallari chastotasi - 
kadrlar chastotasi
yoki 
vertikal yozish chastotasi
deyiladi.

---

Qatorlar chastotasi faqat videokontrollerning monitor bilan kelishu-viga xos, 
kadrlar chastotasi insonga xos, chunki ko‗pincha ekranda tasvir yangilanishini 
ko‗rsatadi. Ko‗zlar charchab qolmasligi uchun kadrlar chastotasi 75 Gsdan kam 
bo‗lmasligi kerak. SHKda 640x480, 800x600, 1024x768, 1600x1200 monitor 
imkoniyatlaridan foydalaniladi.
Videokontrollerlar
- 
bu 
kompyuterning 
videosignalni 
shakllantirishni 
ta‘minlaydigan elektron chizmasidir. U kompyuterning tizimli shinasi yechiladigan 
joyga qo‗yiladigan maxsus plata shaklida bajarilishi mumkin, biroq tizimli plata 
tartibiga ham kirishi mumkin. Videokontrollerlar matnli tartibda ishlagani kabi, 
grafikli tartibda ham ishlashi mumkin. 
Rangli monitorlarRangli
 monitorlar
sifatida quyidagilar ishlatiladi: 
• kompozitli rangli monitorlar va televizorlar, ular rangni ham, grafikani ham 
ta‘minlaydi, lekin ancha past o‗tkazish qobiliyatiga egadir; 
• rangli RGB monitorlar grafikani ham, rangni ham yuqori o‗tkazish qobiliyatiga 
ega bo‗lgan eng yuqori sifatlidir (RGB — qizil-yashil-xavo rang, bu rangli 
xabarlarning har biri uchun o‗zining simi ishlatiladi, kompozitlida esa — uchchala 
rang signali bitta sim bo‗ylab boradi); 
• RGB—monitorlar rangli grafikli nazoratchi bilan birgalikda ishlaydi. 
Uch turdagi videomonitorlar: CD (Color Display), ECD (Enhanced CD) va PGS 
(Professional Giafics System) keng qo‗llaniladigan SHKning rangli monitorlari 
standartini aniqlaydi, lekin hozirda ulardan faqat oxirgisi e‘tiborga loyiqdir. 
Hozirgi vaqtda qo‗llanilayotgan nim ranglarni yaxshi uzatadigan monitorlardan 
eng katta o‗tkazish qobiliyatiga «paper white» turidagi qora-oq tasvirli, monoxromli 
kompozitli monitorlar ega (ko‗pincha stol nashriyot tizimlarida ishlatiladi); ularning 
SVGA turidagi videoadapter bilan birga ishlagandagi o‗tkazish qobiliyati 1600x1200 
pikseldan ortadi.