Tеrmiz davlat univеrsitеti kasbiy ta’lim kafedrasi

Shumtol (yasen). Shumtol yog’ochi och-qizg‘ish rangli, puxta pishiq, egiluvchan bo‘lib, ishlash qiyin. Lekin silliq randalanadi va yaxshi pardozlanadi. Bug‘langan holda yaxshi egiluv­chan bo‘ladi. Mayin tolali, yillik halqalari aniq bilinadi, tabiiy guli chiroyli. Shumtol yog’ochi mebel sanoatida, faner tayyorlashda, kemasozlik, vagonsozlik, samolyotsozlik korxona­larida ishlatiladi.
Qayrag‘och. Tuzilishi jihatidan emanga o‘xshash yirik tola­li, pishiq-puxta, qattiq, zinchligi yuqori, chayir, egiluvchan, ishlash qiyin bo‘lgan qoramtir tuslidir. Undan vintlar, tirnoqlar, turli xil dastalar, g‘ildirak kegayi, tergarchak, gupchaklar tayyorlanadi. Tabiiy guli chiroyli bo‘lib, undan faner sanoatida shpon tayyorlanadi.
YOG‘OCHLARNING NUQSONLARI
Materiallar hamma vaqt yuqori sortli, yaxshi sifatli, ishlatish uchun yaroqli bo‘lavermaydi.Ularda ba’zi bir kamchiliklar ham uchraydi. materiallarving sorti, sifati, texnik xossalarini pasaytuvchi, ishlatilish sohalarini cheklovchi, xizmat muddatini qisqartiruvchi, ishga yaroqsiz holga keltiruvchi tabiiy holda mavjud bo‘lgan yoki keyinchalik hosil bo‘lgan bu xil kamchi­liklar yog’ochlarning nuqsonlari deb ataladi.
Ularda uchraydigan ko‘pchilik nuqsonlar daraxtning o‘sish davrida hosil bo‘lib, ayrim nuqsonlar material tayyorlash, tashish, saqlash, undan foydalanish vaqtida sodir bo‘ladi. materiallarda tabiiy xolda mavjud bo‘lgan yoki keyinchalik sodir bo‘ladigan nuqsonlari quyidagilardan iborat bo‘lishi mumkin: butoqlar, rangining buzilishi, chirish, yoriqlar, hasharotlar bilan shikastlanish, ning tuzilishidagi nuq­sonlar va hokazo.
YOG‘OCHNING TEXNIK XOSSALARI
Qurilish va duradgorlikda ishlatiladigan yog‘och materiallarda uning puxtaligini kamaytiruvchi nuqsonlar bo‘lmasligi, oson ishlanuvchan bo‘lishi, berilgan shaklni o‘zgartirmasligi, tashqi ta’sirlarga qarshilik ko‘rsata olishi yoki buzilmasligi, havo va suv ta’siriga chidamli bo‘lishi talab etiladi.
Bu sifatlar yog‘ochning texnik xossalarini tashkil etadi. Yog‘och materiallardan foydalanish vaqtida ularga nisbatan qo‘yiladigan talab va shartlar GOST ga asosan belgilanadi. Yog‘ochning texnik xossalari fizik va mexanik xossalarga bo‘linadi.