Tema: O’zbekistan Resublikasinin’ makroekonomikaliq ko’rsetkishleri analizi

Juwmaqlaw
Mámlekettiń makroekonomikalıq jaǵdayı ko'rsetkishler sisteması arqalı bahalanadı. Makroekonomikalıq analizde JIO’, JMD, SMD, JD, JID, JMID, I, S, JIO’ deflyatori sıyaqlı kórsetkishlerden paydalanıladı.
JIO’ - mámleket rezidentleri tárepinen málim múddet dawamında islep shıǵarılǵan pirovard tovarlar hám xızmetlerdin’ bazar bahaları ulıwma jıyındısınan ibarat. JIO’ di esaplawdıń islep shıǵarıw, juwmaqlawshı tutınıw hám bólistiriw usılları bar bolıp, olardin’ dáslepki eki túri keń qo'lIaniladi. JIO’ di esaplawda bir bahanı eki ma’rte esaplawǵa jol qoymaw ushın qosılǵan bahalar jıyındısı kórinisinde esaplanadı. Bul usıl JIO’ di esaplawdıń islep shıǵarıw usılı dep ataladı. JIO’ di qárejetIar kórinisinde esaplawda tórt gruppadaǵı qárejetler - tutınıw, investiciya, mámleket satıp alınǵan zattı hám sap eksport qárejetleri itibarǵa alınadı. Hár úsh usılda esaplanǵan JIO’ kórsetkishi kólemi, statistikalıq qáteler esaptan tısqarı etilgende, óz-ara teń boladı. Milliy esaplaw sistemasınıń barlıq kórsetkishlerin esaplawdıń stilistik bazası bina bolǵanı ushın óz-ara salıstırıw múmkinshiligi bar.
Makroekonomikalıq analizde JIO’ kórsetkishi menen birge JMD ko'rsatkishinen de paydalanıladı. JMD-mámleket rezidentlerinin’ mámlekette hám mámleket sırtında islep shıǵarıwda qatnasıwdan ya múlkten alǵan baslanǵısh dáramatları jıyındısı bolıp tabıladı. Ápiwayılıq ushın JIO’-Jalpı ishki o’nim, JD bolsa Jalpı dáramat dep júritiledi. Nominal JIO’ Juwmaqlawshı tovarlar hám xızmetler kólemin ag’imdag’i bahalarda, real JIO’ bolsa turaqlı bahalarda bahalaydı.
Sonday etip, real Jalpi milliy o’nim kólemi tek ǵana islep shıǵarıw kólemi ósiwi menen artadı, nominal JMO’ bolsa tovar hám xızmetler baha dárejesiniń ósiwi nátiyjesinde de artıwı múmkin. Milliy islep shıǵarıw hám dáramat kóleminiń real ózgeriwin anıqlaw ushın bahalar indekslerinen: JIO’ deflyatori hám INl kórsetkishlerinen paydalanıladı. Ótkerilgen makroekonomikalıq analizler hám statistikalıq maǵlıwmatlarǵa súyene otirip, sonı aytiwimiz múmkin: Ózbekstan sociallıq-ekonomikalıq rawajlanıwı keleshekleri respublikanıń hár bir rayon hám wálayat múmkinshiliklerinen ulıwma mámleketlik hám aymaqlıq máplerde aqılǵa say paydalana alıwǵa baylanıslı.

Paydalanilg’an a’debiyatlar dizimi:

• 
  Mc Connell, Stanley L. Brue, Campbell R. Economics principles, problems, and policies
  
• 
  D. tojiboeva Iqtisodiyot nazariyasi. To’ldirilgan, 2-nashri/ oquv qollanmasi 2005
  
• 
  A. Dawletmuratov, L.P. Seytova, B.A. Erejepova, G.J. Pirniyazova Ekonomikaliq teoriya oqiw qollanbasi No’kis 2015
  
• 
  Alımjon Abdullayev, Mırzaoy Isaqov, Doniyor Abdullayev, Odiljon Orınboyev. Makro-Mikro Ekonomika tiykarları. Tashkent Ózbekstan – 2004
  
• 
  A. E. Ishmuhamedov, Z. A. Djumayev, Q. X. Jumayev. Makroekonomika. Ózbekstan Jazıwshılar awqamı Ádebiyat fondı baspası. Tashkent – 2005
  
• 
  Ózbekstan Respublikası Joqarı hám Orta arnawlı bilimlendiriw Ministirligi. TOSHKENT MOLIYA INSTITUTI. “Biznes hám isbilermenlik kafedrasi”. MAKROIQTISODIYOT. G. X. Názerova. TOSHKENT - 2017.
  
• 
  MAXMUDAń N. M., HAKIMAń H. A. Makroekonomikalıq Analiz. TOSHKENT- 2019.
  
• 
  X. S. Xadjaev, I. A. Bakiyeva, Sh. Sh. Fayziev. Makroekonomika