Investiciyalar hàm olardiñ darejesin belgilewshi faktorlar Seminar sabağiniñ jobasi

Investiciyalar hàm olardiñ darejesin belgilewshi faktorlar

Seminar sabağiniñ jobasi:

• Investiciya haqqinda tusinik
• Toplaw hàm investiciya ortasindaģi teñsalmaqliqti taminlew
• Qaraqalpaqstandaģi investiciya. haqqinda

• Investiciya (latinsha-investio oraw) ekonomikani rawajlandiriw maqsetinde òz mamleketinde yaki shet ellerde yaki turli tarmaqlarģa Siyasiy ekonomikaliq dasturlerge innovaciya, isbilermenlik rejelerine uzaq muddetli kapital kiritiw bolip esaplanadi.

• Investiciya- tiykarģi hàm aylanis kapitalin qayta tiklew hàm kobeytiwge, òndirislik quwatliqlardi keñeytiwge jumsalģan shiģinlardiñ pul formasindaģi korinisi. Ol pul qarjilari bank kreditleri, akciya ham basqa bahali qaģazlar kòrinisinde amelge asirildi. Pul qarjilari korinisindegi investiciya nominal investiciya, usi pul qarjilarina satip aliw mumkin bolģan investiciyaliq resurslar real investiciya dep satiladi.

• Investiciyalardi juzege shigariw boyinsha ameliy hareketler – investiciyaliq xizmet, investiciyalardi amelge asiriwshi tarep- investor dep jurgiziledi.

Toplaw hàm investiciya ortasindaģi makroekonomikaliq teñsalmaqliqqa erisiw turaqli ekonomikaliq òsiwdiñ sharti esaplanadi. Biraq buģan erisiw barliq waqitta añsat bola bermeydi. Buģan sebep investiciya darejesi hàm toplaw darejesiniñ basqa-basqa process hàm jaģidaylarģa baylanisliliģi esaplanadi. Bul baģdarda eñ daslep klassik ekonomistlerdiñ koz qaraslarin korip shiģamiz.

Klassik ekonomistlerdiñ kòz-qarasindaģi eñ orayliq jaģiday-bul olar tarepinen procent stavkasiniñ ham investiciyaniñ ham toplawdiñ funkciyasi sipatinda qaraliwi esaplanadi.

Keynsshilerdiñ investiciya hàm toplaw ortasindaģi teñsalmaqliq jaģidayindaģi eñ orayliq noqat-J.M.Keyns tarepinen toplaw procent stavkasiniñ emes al daramattiñ funkciyasi dep qaraliwi esaplanadi.

Investiciya hàm toplaw darejeleri teñsalmaqliģiniñ klassik hàm keynsshe modelleri ortasindaģi parq tomendegiler arqali payda boladi:

• Klassik modelde bul teñsalmaqliliq juz beriwi ushin ekonomikaniñ turaqli turde toliq bantlilik jaģidayinda boliwi talap etiledi. Keynsshe modelde bolsa bul teñsalmaqliqqa toliq bantlilik bolmaģan jaģidaydada erisiw mumkin.
• Klassik modelde baha mexanizmi juda hareketsheñ boladi. Keynsshe modelde bahaniñ bunday maslasiwshanliģi biykar etiledi.
• Klassik modelde toplaw procent stavkasiniñ funkciyasi sipatinda, keynsshe modelde bolsa daramat funkciyasi sipatinda qaraliwi.

Esabat dáwirinde oraylastırılǵan finanslıq támiynlew dáreklerine 2, 709, 8 mlrd. investitsion daramat 'yoki jámi investitsiyalardıń 44, 8% ni quradı, bul ótken jıldıń sol dáwirine qaraǵanda derlik 4 ese ko'p bolıp tabıladı. Esabat dáwirinde oraylastırılmaǵan finanslıq támiynlew dárekleri esabınan 3336, 6 mlrd. swm ozlestirildi hám 2017 jılǵa salıstırǵanda 9, 4% ke asdı.Kárxanalar hám shólkemlerdiń óz qarjları esabına 1726, 9 mlrd. swm tiykarǵı kapitalǵa investitsiyalar tartindi yamasa jámi investitsiyalardıń 28, 6 procenti ózlestirildi. Xalıqtıń qarjları esabınan 560, 4 milliard swm investitsiyalar, yamasa 9, 3 procent investitsiyalar ózlestirildi.Esabat dáwirinde Ózbekstan Respublikası kepilligi astında 1067, 8 mlrd. sumlıq shet el kreditler ajıratıldı bul bolsa 2017 jılǵa salıstırǵanda 24, 2 ese ko'p bolıp tabıladı yamasa jámi investitsiyalardıń 17, 7% inquraydı.

Usınıń menen birge, bank kreditleri hám basqa qarız qarjları esabınan 605, 0 mlrd. swmdi quradı (tiykarǵı kapitalǵa kiritilgen investitsiyalar ulıwma kóleminiń 10, 0% ni quradı ), bul ótken jılǵa salıstırǵanda, 23, 3 procent punktke asdı, tuwrıdan-tuwrı hám basqa shet el investitsiyalar hám kreditler esabınan 444, 3 mlrd (7, 3% hám 22, 8% ga otgan jıldıń sol dáwirine salıstırǵanda asdı ), Tikleniw hám rawajlanıw fondı esabınan - 972, 1 mlrd. swm (16, 1% hám 11, 6 retke asqan ), Respublika byudjetinen - 170, 2 mlrd. sum (2, 8% hám 43, 1% ga tomenlegen), Mámleket maqsetli fondları esabınan - 477, 8 mlrd. swm (7, 9% hám 2, 3 retke asqan ) hám Dene tárbiyası hám sporttı rawajlandırıw fondınan - 21, 9 mlrd. sumdi yamasa tiykarǵı qurallar boyınsha jámi investitsiyalardıń 0, 3% ti quraydi hám 83, 6 procentke asdı.

• Itibariniz ushin raxmet!!