Тарих ўқитиш методикасинининг предмети, мақсад ва вазифалар

Билиш фаолияти - идрок қилиш ҳисси, назарий фикрлаш ва амалий фаолият бирлиги.
Кузатиш - бирор педагогик ҳодиса бўйича аниқ фактик материал олиш мақсадини кўзлаган идрок этишнинг шакли.
Кўникма - ўрганиш натижасида қўлга киритилган, беихтиёр, автоматик тарзда бажариладиган ҳаракат, кўникмалар бирор ҳаракатни назоратсиз, автоматик тарзда бажариш қобилиятларидир.
Кўрсатма - эҳтиёжнинг мавжудлиги ва объектив вазият ҳамда уни қондириш билан боғлиқ равишда олдиндан шахсларнинг маълум фаоллигини тайёрлаш, уларни жойлаштириш.


Такрорлаш учун саволлар
1. Тарихий тасаввур ва унинг турларини айтинг.
2.Ўқувчиларда тасаввурларни шакллантириш усул ва воситаларини айтинг.
3.Тушунчаларни шакллантиришнинг усул ва воситаларини айтинг.
4.Тушунчаларни шакллантиришда ўқувчиларнинг ёш – психологик хусусиятларини ҳисобга олишга оид мисоллар келтиринг.


4-мавзу. Тарих дарсликлари ва уларга қўйиладиган замонавий талаблар
Режа:
1. Тарих дарслиги билим манбаи ва таълим воситаси сифатида.
2. Тарих дарслигининг асосий таркибий қисмлари.
3. Ўқувчиларнинг дарслик матни ва иллюстрациялар билан ишлаш усуллари.


Ўрта таълим ва ўрта махсус таълим тизимида тарих ўқитишда қўлланиладиган матнларга - дарслик матни, тарихий ҳужжатлар, асарлар, илмий -оммабоп ва бадиий, тарихий адабиётлар ва бошқалар киради. Босма матнлар ўқувчилар тарихий билимларининг асосий манбаи бўлгани каби ўқитувчининг билим манбаини, баёнининг асосини ташкил этади. Табиийдирки, ўқитувчи шу манбалардан турли ва унумли фойдаланган тақдирдагина, унинг баёни замон талабларига, умуман ўрта таълим ва ўрта махсус таълим тизимидаги тарих таълимининг талабларига жавоб бериши, ўқитувчи баёнининг ўқувчиларга тушунарли, мазмундор, мароқли ва илмий жиҳатдан ишонарли, образли ва таъсирли бўлиши мумкин. Шунингдек матнларлар устида ишлаш ўқувчилар, билимини кенгайтиради, тарихий факт ва ҳодисаларнинг моҳиятини, уларнинг қонуниятларини чуқурроқ тушуниб олишларига ёрдам беради, миллий истиқлол тарбияси шаклланади, тарихий фикрлаш ҳосил бўлади, улар тарихий воқеаларга баҳо беришга ўрганадилар. Ўрта таълим ва ўрта махсус таълим тизимида ўқувчилар ҳар хил матнлар устида ишлаб мустақил иш кўриш малакасини ҳосил қиладилар ва тарихий тадқиқот ишларининг дастлабки методлари билан амалий равишда танишадилар.
Ўқитувчи ўқув дастур талабига мувофиқ тарих дарслиги матнини мазмунига дарслик матнини асос қилиб олади. Ўқитувчи ўзининг баёнини бошқа матнлар асосида янада аниқлаштиради ва бойитади. Дарслик матни ўқувчиларнинг дарсда ва дарсдан ташқари тарихни ўрганиш, ўзлаштириш ва уни эсда сақлаб қолишининг, билиш фаолиятининг, ижодий изланиш ишларини олиб боришнинг муҳим манбаидир. Матн ва улардаги саволлар, топшириқлар тарих курсининг мазмунини ижодий ўзлаштиришга ва олинган билимларни ҳаётда қўллашга ўргатади.
Дарслик матни устидаги ишлаш ўқув материалини ўзлаштириш ва уни эсда сақлаб қолиш, ўқув текстини таҳлил килиш ва ундан тарихий воқеа, ҳодисаларнинг муҳим белгиларини топиш, фактик материалларни ва тарихий фактларнинг муҳим белгиларини бир-бирига такқослаш, аниқлаштириш ва умумлаштириш каби турли хил мақсадларда олиб борилади. Шунингдек, матн устида ишлашда хронологияни тайёр тарихий тушунчалар таърифини ўзлаштириш ва уларни мустақил аниқлаш, дарсликда баён қилинган воқеа ва ҳодисаларнинг ривожланишини кузатиб бориш, аниқ тарихий фактлар ва статистик маълумотлар асосида ижтимоий ривожланиш тенденцияларини билиб олиш, маҳаллий, вақтли, сабаб-натижали ва тарихий алоқаларнинг қонуниятларини ўзлаштириш ва аниқлаштириш, луғат ишларини мазмунли ва суратли режалар, жадваллар тузиш ва бошқа шу каби унча мураккаб бўлмаган
ёзув ва графика ишларини олиб бориш, матн устида дастурлашган таълим элементларини амалга ошириш каби вазифалар ҳам кўзда тутилади.