Т ш ш n a V mama w j ш ш a f t

2010.-B.197.
80

---

“Modemizatsiya” tushunchasining negizida “hozir”, “hozirda”, 
“darhol” m a’nolarini anglatuvchi lotincha “mado” degan so‘z yota- 
di . XX asr o ‘rtalarida “modrenity” — “taraqqiy topgan jam iyat” 
tushunchasi yuzaga kelgan bo‘lib, u ijtimoiy tizimning zamonaviy 
yo‘nalishga o ‘tish holatini anglatadi. Demak, modemizatsiya u 
zamonaviy talablar va didga javob beradigan o'zgartirish, takomil- 
lashtirishni bildiradi.
Qator yetuk olimlaming fikricha, modemizatsiya tamadduniy, 
ijtimoiy-madaniy xususiyatlarga ega bo* lib, u ijtimoiy munosabat- 
laming barcha sohalarini qamrab oladi. Masalan, B.S. Starostin 
shunday yozadi: “M odemizatsiyaning maqsadi va m a’nosi faqat 
iqtisodiy o ‘sishda emas, balki texnologik madaniyat, boshqaruv 
madaniyati, siyosiy va tamadduniy madaniyatlarni o ‘z ichiga oluv- 
chi ijtimoiy madaniyat taraqqiyotining m a’lum darajasiga erishish- 
dan iborat”1.
Modemizatsiya jarayonlari’ quyidagi yo‘nalishlarda namoyon 
boMadi.
Iqtisodiy sohada,. ishlab chiqarishda kapital, bozor munosabat-. 
lari va texnika yutuqlari samarali foydalanishga asoslangan indus­
trial texnologiyalaming o ‘rin egallashi, iqtisodiyotning rivojlangan 
sanoat sektorini barpo etish va xizmatlar ko'rsatish sohasini shakl- 
Iantirish;
Ijtimoiy sohada, ijtimoiy munosabatlarda tabaqalanish ko‘ri- 
nishlariga barham berish, ya’ni tenglikni qaror toptirish, ayrim indi- 
vidlar ongi va mustaqilligining o ‘sishi, yuksak ijtimoiy moslashuv- 
chanlik va ijtimoiy raqobatga asoslangan rivojlanuvchi jamiyatga 
o ‘tish2;
Siyosiy sohada, sertarmoq siyosiy tizim va uning funksional 
ixtisoslashgan institutlarini Ьафо etish; fuqarolami siyosatga jalb 
etishni muntazam ravishda kengaytirib borish; huquqiy davlatga 
xos jihatlami va fuqarolik jamiyatining tuzilmalarini qaror toptirish.
1 
Старостин Б.С.
Модернизация ва национальная культура. - М., 1995. - 
С.17.
2 M o'minov
£ Jamiyatni modemizatsiya qilish konsepsiyasi. // Jamiyat va 
boshqaruv, 2010, №1. - B.15.
81

---

0 ‘zbekistonda keng ko‘lamli m odem izatsiya islohotlarini am al­
ga oshirish im koniyati davlat mustaqilligi e’lon qilinib, ijtimoiy 
jihatdan bozor iqtisodiyotiga y o ‘naltirilgan huquqiy demokratik 
davlat qurish va fuqarolik jam iyati asoslarini shakllantirish y o ‘li 
tanlab olinganidan key in vujudga keldi. Aytish zarurki, xorijiy 
mamlakatlarning hozirgi zam on demokratik fuqarolik jam iyatiga 
o‘tish borasidagi ijobiy tajribasidan foydalanish bilan bir vaqtda 
milliy o ‘ziga xoslikka tayanish m ustaqillikning dastlabki kunlarida 
bo‘lgani kabi, hozirda ham yurtim izda amalga oshirilayotgan mo­
dem izatsiya jarayonining muhim belgilaridan hisoblanadi.
0 ‘zbekistonning jam iyat va davlat hayotining barcha sohala- 
rini bosqichma-bosqich m odem izatsiya qilish sohasidagi tajribasi 
o 'zig a xos va betakror bo‘lib, “kuchli davlatdan kuchli fuqarolik 
jam iyati sari” prinsipini am alga oshirishda o‘z ifodasini topm oqda.
Ijtim oiy-siyosiy barqarorlik siyosiy yangilanish, m odem izatsi­
ya va jam iyatni isloh etilishining asosi va kafolati hisoblanadi. B u 
esa 0 ‘zbekistonda keyingi barqaror siyosiy rivojlanish va taraqqi­
yotning ta ’minlanishini ko‘rsatadi. Jam iyatdagi siyosiy barqaror-. 
lik va davlat siyosatining oydinligi 0 ‘zbekiston Respublikasining 
mustaqil davlat sifatidagi o ‘ziga xos xislati, qiyosiy m odem izatsiya 
va yirik miqyosdagi dem okratik qayta yangilanishlam i ham da keng 
investitsiya faoliyatini am alga oshirish uchun asos hisoblanadi. Si­
yosiy m odem izatsiya sharoitlarida fuqarolik jam iyatining um um iy 
tan olingan prinsiplari 0 ‘zbekistonda ketma-ket va tobora izchillik 
bilan am alga oshirilm oqda1.
Nazorat 
uchun 
savollar
1. Jamiyatning siyosiy hayoti deganda nimani tushunasiz?.
2. Siyosiy tizim nima va uning qanday turlari mavjud?
3. Davlatning mohiyatini tushuntiring. Davlat qanday ijtimoiy funk- 
siyalami bajaradi?
4. Modemizatsiya nima va u to’grisidagi qanday konsepsiyalami bi- 
lasiz?
1