T arbi yad a pedagogik texnologiyalar

1.3. T a’lim jarayoniga texnologik yondashuvlar
0 ‘zbekistonda Kadrlar tayyorlash 
milliy dasturi 
asosida 
jamiyatning potensial imkoniyatlarini yuzaga chiqarish, kuchli intel- 
lektual va m a’naviy salohiyatni shakllantirish jarayoni bosqichma- 
bosqich amalga oshirilmoqda. Fuqarolik jamiyatini barpo etish 
konsepsiyasi bevosita ta ’lim-tarbiya tizimini rivojlantirish, yangi 
texnologiyalami loyihalash va pedagogik amaliyotga tatbiq etish bilan 
uzviy bog‘liqdir.
22

---

Respublikamizning 
birinchi 
prezidenti 
I.Karimov 
Oliy 
Majlisning XIV sessiyasida “yangi darsliklarni, zamonaviy pedagogik 
va axborot texnologiyalarini o ‘z vaqtida ishlab chiqish va joriy etishni 
ta'minlashni nazorat ostiga olish zarur”ligini alohida ta’kidlagan. 
Bugun olimlar va o ‘qituvchilar ilg‘or pedagogik texnologiyalami 
ishlab chiqishga astoydil kirishishlari shart va ular bu ishga 
m as’uldirlar. Bu sohaga yaqin xorijiy davlatlarda ham e ’tibor 
kuchaytirilmoqda. Quyida rossiyalik olimlar tomonidan taklif etilgan 
yangi pedagogik texnologiya loyihalari bilan tanishasiz.
Akslomatik yondashuv (Monoxov V.M.).
Bu yondashuv asosida 
yotuvchi asosiy g‘oya: pedagogik texnologiyalami loyihalash va 
yaratish didaktik aksiomalar tizimi talablariga tayanishi kerak.
Muallifning fikricha, pedagogika fani azal-azaldan aksiomalardan 
foydalanib keladi. M a’lumki, isbot talab qilinmaydigan holat aksioma 
deyiladi. Bunday holatlami pedagogik jarayonda ko‘plab uchratish 
mtimkin: sinf-dars tizimi, 45 daqiqalik dars, mavzuli reja va boshqa.
Keyingi yillarda biz ta’lim fazosini standartlashtirish jarayoni­
ning guvohi bo‘layapmiz. Bu ish ancha murakkab va bajaruvchilar 
uchun kutilmagan holat bo‘ldi. Ta’lim standartlarining yuzaga kelishi 
mavjud vaziyatni birmuncha qiyinlashtirib yubordi, chunki standart- 
ning shartsiz bajarilishini kafolatlaydigan va pedagogik amaliyotga 
joriy etiladigan texnologiyalar ishlab chiqilmagan edi. Har bir talaba 
ta’lim standarti darajasiga erishishi uchun o ‘quv yurtlaridagi mavjud 
aft’anaviу uslublar o‘rniga yangi pedagogik qurollar zarur bo‘ladi. 
0 ‘quv jarayoni loyihasini texnologiya darajasiga chiqarish va bu 
loyihaning joriy etilishi o ‘qituvchini yuqori malakali mutaxassisga 
aylantirish 
bilan 
birgalikda 
o ‘rganuvchining 
mavqeini 
ham 
kuchaytiradi va ijodiy hamkorlikning yangi ufqlarini ochadi. Endi 
o ‘qituvchi loyiha muallifi bo ‘lib oladi, bu esa yangi vazifadir.
M uallif aksiomalar tizimini uch guruhga ajratadi. Birinchi -
pedagogik texnologiyalami bir butun ta’limiy kenglikka qo‘shish 
aksiomalari, ikkinchi - o ‘quv jarayonini modellashtirish aksiomalari, 
uchinchi - o ‘quv jarayonini m e’yorlash aksiomalari. 0 ‘z navbatida 
ulaming har biri o ‘zida uchtadan aksiomalami birlashtiradi.