Statistika, ma’lumotlar va statistik fikrlash i-bob. Mundarija

Ishlab chiqilgan eksperiment ma’lumotlarni yig’ish usuli hisoblanib, bunda tadqiqotchi tanlanmaning eksperimental birliklarining xususiyatlari ustidan to’la nazorat o’rnatadi. Bu eksperimentlar odatda eksperimental birliklari, davolash guruhi va nazorat guruhi kabi, guruhlarini o’z ichiga oladi

Kuzatish tadqiqoti ma’lumotlarni yig’ish usuli hisoblanib, bunda o’z tabiiy muhitda tanlab olingan eksperimental birliklar kuzatiladi. Tanlanma eksperimental birliklarining xususiyatlarini nazorat qilish uchun hech qanday harakatlar qilinmaydi (Misollar ijtimoiy fikr va so’rovni qamrab oladi).

Ma’lumotlarni yig’ish qaysi usuli ishlatilayotgandan qat’iy nazar, ehtimoldan yiroqki, ushbu ma’lumotlar ayrim bosh to’plam orasidan tanlab olinadi. Biz analitik statistikasini qo’llashni xoxlasak, biz reprezentativ tanlanmani olishimiz kerak.

Reprezentativ tanlanma bosh to’plamning maqsadli guruhi ega bo’lgan o’ziga xos xususiyatlarini ko’rsatadi.

Masalan, prezidentlik saylovlari yili davomida amalga oshirilgan siyosiy so’rovnomani ko’rib chiqamiz. Faraz qilaylik, sotsiolog barcha 145 millionta ro’yxatdan o’tgan saylovchilardan amaldagi AQSh prezidentini qo’llab-quvvatlaydiganlarning foizini baholashni istaydi. So’rov olib borishda tanlanma uchun to’plangan amaldagi prezidentning o’z shtatidagi saylovchilarning so’rovi ma’lumotlari asosida baholashni asoslash be’mani hisoblanadi. Ushbu baholash deyarli albatta yuqori bo’ladi; shuning uchun, u juda ishonchli bo’lmaydi.

Reprezentativ tanlanmaning talablarini qondirish uchun eng keng tarqalgan usuli tasodifiy tanlanmani tanlashdan iboratdir. Tasodifiy tanlanma bosh to’plamdagi har belgilangan hajmdagi ko’pligi tanlanmaga kiritilishga teng imkoniyatlarga ega bo’lishga kafolat beradi. Agarda sotsiolog bosh to’plamga 145 millionta saylovchilardan 1500 tasini tanlangan bo’lsa, 1500ta saylovchining har bir ko’pligi tanlanmaga kiritilishga teng imkoniyatlarga egadir va ular tasodifiy tanlanmani ishlab chiqilgan bo’ladi. Tasodifiy tanlanmani tanlash jarayoni 3-bobda ko’riladi. Bu erda biz real tanlangan tadqiqotlar bilan bog’liq ikkita misollarni ko’rib chiqamiz.