Statistika” fanidan Oʻquv-uslubiy majmua

2.1.5. Statistik ko’rsatkichlar. (2 soat).
Statistik ko’rsatkichlarning mohiyati va ahamiyati. Statistik ko’rsatkichlarning ajralmas tarkibiy unsurlari (sifat va mikdor tomonlarning mavjudligi; zamoy va makonga boglikligi). Statistik ko’rsatkichlarning tasniflari. Individual va jamlama ko’rsatkichlar. Birlamchi va xosilaviy ko’rsatkichlar. Mutlak, nisbiy va urtacha ko’rsatkichlar. Momentli va intervalli ko’rsatkichlar. Additiv va noadditiv ko’rsatkichlar.
Mutlak ko’rsatkichlar va ularni turlari. Mutlak ko’rsatkichlarni ifodalash shakllari: natural, mexnat va kiymat ko’rsatkichlari. Nisbiy ko’rsatkichlar - statistik tahlil yulidagi birinchi kadam sifatida ekanligi. Nisbiy ko’rsatkichlar turlari. Dinamika va reja topshirigi nisbiy ko’rsatkichlari. Reja (shartnoma) bajarilishi nisbiy ko’rsatkichi. Tuzilma va koordinatsiya nisbiy ko’rsatkichlari. Xududlararo va ob’ektlararo takkoslash Yisbiy ko’rsatkichlari. Intensivlik nisbiy ko’rsatkichi. Nisbiy va mutlok statistik ko’rsatkichlarning mazmun-mohiyati.Dinamika va tuzilmaviy siljishlar urtasidagi ajoyib boglanish va uning ahamiyati.


2.1.6. O’rtacha miqdorlar (4 soat).
Urtacha mikdorlar mohiyati va ularni iqtisodiy tahlildagi ahamiyati. Urtacha mikdor turlari va shakllari. Urtacha arifmetik mikdor mohiyati va uni qo’llash shart-sharoitlari. Oddiy va tortilgan urtacha arifmetik mikdorlar. Taksitmot qatorlarida Urtacha arifmetikni hisoblash tartibi. Urtacha arifmetik xossalari. Urtacha arifmetikni “shartli moment” va “yigindi” usullari yordamida hisoblash. Intensivlik nisbiy ko’rsatkichlari va urtacha arifmetik mikdorlar Urtasidagi tub farklar. Urtacha garmonik mikdorning mohiyati va uni qo’llash shart-sharoitlari. Oddiy va tortilgan urtacha garmonik mikdorlar. Urtacha garmonik-mikdorning xossalari. Urtacha garmonik miedorni statistikada kullanishi tufisida ilmiy baxslar (F.Livshits, D.Oparin, M.Ilevskiy, P.Petrov, V.Adamov, V.Ovsienko, G.Isaev, S.Melnikova va x.k.). Urtacha geometrik mikdorning mohiyati va uni qo’llash shart-sharoitlari.
Oddiy va tortilgan urtacha geometrik mikdorlar. Urtacha geometrik xossalari. Taksimot qatorlarida urtacha geometrikni “yigindi usuli” yordamida hisoblash. Kvadratik, kubik va antigarmonik urtacha mikdorlar hamda ularni qo’llash masalalari. Urtacha mikdorlarning majorantlik koidasi. Tuzilmaviy urtacha mikdorlar. Mediana mohiyati va uni taksimot qatorlarida hisoblash tartibi. Mediana xossasi va uni qo’llash masalasi. Kvantililar: kvartal; kvintal; detsil; pertsentil. Moda mohiyati va uni taksimot qatorlarida hisoblash tartibi.