Statistika” fanidan Oʻquv-uslubiy majmua

2.1.10. Dinamikani statistik o’rganish usullari (2 soat).
Ijtimoiy-iqtisodiy hodisalar dinamikasini urganish ahamiyati va uni statistik tadkik qilish zarurligi.
Dinamika qatorlari mohiyati va turlari. Dinamika qatorlarini tuzish koidalari. Dinamika qatorlarini tahlil qilish ko’rsatkichlari. Dinamika qatorlari urtacha ko’rsatkichlarini hisoblashning uziga xos xususiyatlari.
Dinamikaning tashkil etuvchilari: asosiy tendentsiya, mavsumiy va kon’yunkturaviy tebranishlar. Dinamika qatorlarida asosiy tendentsiya mavjudligi tugrisidagi farazni Foster-Styuart usuli yordamida baholash. Dinamika qatorlarida asosiy tendentsiyani aniklash usullari: davrlarni uzaytirish; oddiy va tortilgan sirganchik urtacha darajalarni hisoblash; urtacha usish sur’atlarini hisoblash; analitik tekislash.
Trend parametrlarini “eng kichik kvadratlar usuli” yordamida aniklash. Trend adekvatligi(ishonchliligi)ni Fisher mezoni yordamida baholash. Dinamika qatorlari darajalarini ekstropolyatsiyalash va interpolyatsiyalash masalalari. Trend tenglamasi asosida bashoratlash masalasi va uning ishonchliligini Styudent mezoni yordamida baholash.
Dinamika qatorlari mavsumiy tebranishlarni statistik urganish usullari. Mavsumiylik indeksi. Mavsumiy tebranishlar tenglamasini Fure qatorlari yordamida aniklash. Mavsumiy tebranishli dinamika qatorlari trend tenglamasini tuzish masalasi.
Dinamika qatorlari urtasidagi boglanishni urganishda korrelyatsion va regressnoy tahlilni kullanishi. Avtokorrelyatsiya va uni ulchash zarurligi. Dinamika qatorlarida avtokorrelyatsiya mavjudligini Darbin - Uotson mezoni yordamida baholash. Dinamika qatorlari urtasidagi boglanishlarni regressiya tenglamasi.


2.1.11. Iqtisodiy indekslar (4 soat).
Iqtisodiy indekslarning mohiyati va ahamiyati. Iqtisodiy indekslarning tasniflari. Individual indekslar - nisbiy mikdorlar ekanligi. Dyuto va Karli indekslari - umumiy indekslarni hisoblash (tuzish) yulidagi dastlabki kadam, ularning kamchiliklari. azn tanlash muammosi-indeks uslubining printsipial masalasi sifatida.
Umumiy indekslarni sintetik va analitik kontseptsiya (nazariya)lari, ularning uziga xos xususiyatlari. Agregat indekslar va ularni tuzish tartibi. Laspeyres va Paashe agregat indekslari hamda ularning xossalari. Urtacha arifmetik va urtacha garmonik indekslar hamda ularni qo’llash shart-sharoitlari.
Indekslarni test nazariyasi. Fisher ideal indeksi va uning xos jixatlari.
Bazisli va zanjirli agregat indekslar. Uzgarmas va uzgaruvchan vaznli agregat indekslar. Xududlararo takkoslash indekslari va ularni tuzish masalalari.
O’rtacha daraja dinamikasiga omillar ta’sirini indeks tahlili. Uzgaruvchan va uzgarmas tarkibli indekslar. Tarkibiy siljishlar ta’sirini baholash. Tarkibiy siljishlar indeksi. “Statistik parodokslar”ni tushuntirishda tarkibiy siljishlar indeksini kullanishi. Kup omilli tarkibiy siljishlar va ularning ta’sirini indeks tahlili. Assortiment siljishlari va ularning ta’sirini indeks usuli yordamida tahlil qilish.
Natijaviy ko’rsatkich mutlak kushimcha usishiga ta’sir etuvchi omillar rolini indeks tahlili.
Statistika amaliyotida iqtisodiy indekslarni qo’llash yunalishlari. Iste’mol baxolari indeksi. YaIM deflyatori.