Sintaksis haqida umumiy ma'lumot

VOSITASIZ TO'LDIRUVCHI belgili va belgisiz tushum keliishigi shakllari bilan ifodalangan to'ldiruvchidir. Kimni? Nima? qayerni? so'rog'iga javob bo'ladigan so'zlar bilan birikma hosil qiladigan fe'llar o'timli fe'llardir:
Qarilari kutadi mehmon (ot), pazandasi yopadi shirmon (ot).
Bechoraning oh-u dodini (undov so'z) tinglang, uni (olmosh) xushnud qiling.
Birni (son) kessang, o'nni (son) ek.
Zebi onasining beradigan javobini (ot) ilgaridan bilardi. Kelinlari aytadi alla (ot), qo'shiqchisi kuylaydi yalla . O'tirganlar otning dupur-dupurini (taqlid so'z) eshitishdi.
Yaxshini (sifat) yomondari farqlang. Yashashni (harakat nomi) istasang, ishlashni (harakat nomi) o'rgan.
VOSITALI TO'LDIRUVCHI hokim so'zning nimaga? kimdan? nimadan? kim uchun? nima uchun? Kim haqida? nima haqida? kim bilan? nima bilan? kabi so’roqlariga javob bo'lib keladigan kengaytiruvchilaridir. Vositali to'ldiruvchi jo'nalish, chiqish, ba'zan o'rin-payt kelishiklari yoki uchun,orqali, xususida, to'g'risida kabi ko'makchilarni olgan so’z yoki so'z birikmalari bilan ifodalanadi:
Qizg'ish - pushtidan to'qroq, qizildan ochroq rang. Azamat - futbolchilarimizga sardor. Bekorchidan xudo bezor. Beshga uchni qo'shsak, sakkiz bo'ladi. Kitob ikki qismdan iborat. Otdan baland, itdan past Ochko'z molga - qul, saxiy - elga hokim. So'rashdan uyalma, bilmaslikdan uyal. Chaqmoqning yalt-yultidan bola qo'rqdi.
Chizmani kitobdan daftarga ko'chirdim. Yutuq kutganimizdan ziyodroq bo'ldi.
Yaxshiga yondosh, yomondan qoch. To'ldiruvchilar boshqa gap bo'laklari kabi birikmali holda ham qo'llaniladi:
Men uning go'zal siymosida qalbim ko'zgusini, visol orzusini, umidim gulshanini ko'rardim.
O'qituvchining pedagogik mahorati u tarbiyalagan shogirdlarining bilimdonligi bilan o'lchanadi.