Sintaksis haqida umumiy ma'lumot

O'qituvchida zilol chashmadek tuganmas mehr va billur tuyg’u bo'lmog'i kerakligini unutmang.
Bola bir guruh jangchilarni botqoqlikdan xatarsiz o'tkazib qo'yganini aytdi.
To'ldiruvchilar yordamida aytilmoqchi bo'lgan fikr ravshanlashadi: Oyni (etak bilan) yopib bo'lmas. Odam mehnatda bilinadi.


ANIQLOVCHI VA UNING IFODALANISHI
Aniqlovchi hokim bo'lakdan anglashilgan narsaning qandayligi, kimga yoki nimaga qarashli ekanini bildirib, qanday?, qanaaqa?, qaysi?, qancha?, nechta?, kimning?, nimaning?kabi so'roqlarga javob bo'luvchi gap bo'lagidir. Aniqlovchilar ifodalanishiga ko’ra 2 xil bo'ladi: 1. Sifatlovchi aniqlovchi. 2. Qaratqichli aniqlovchi.
SIFATLOVCHI-ANIQLOVCHI hokim bo'lakdan anglashilgan narsaning belgisini bildirib, qanday?, qanaqa?, qaysi?, qancha?, nechta? so'roqlariga javob bo'luvchi aniqlovchi- sifatlovchi aniqlovchidir. Fe'l, ot, sifat, ravish, taqlid so'z, olmoshlar bilan ifodalangan va hokim so'zda egalik qo’shimchalari bo'lishini talab etmaydigan aniqlovchilar sifatlovchi aniqlovchilardir: Mustaqil O'zbekiston, qizil gul, mohir qo'llar, shinam hovli, kuzgi bug'doy, uzoqdagi do’st, temir eshik. aniqlovchi aniqlagan (bog'lagan) bo'lak aniqlanmish hisoblanadi. Aniqlovchi narsa-buyumning rang-tusi, mazasi, hajmini bildiradi.
Aniqlovchi ega, ot -kesim, to'ldiruvchi va holga bog'lanadi.
Bahaybat samolyot (ega) yerga ohista qo'ndi. Salimjon - a'lochi o'quvchi (ot kesim). Ilg'or ishchilarga (to'ldiruvchi) mukofotlar topshirildi. Mehnat faxriylari bilan yangi bog'da (hol) uchrashdik. Sifatlovchi aniqlovchi quyidagi so'z turkumlari bilan ifo­dalanadi:
Sifat bilan: Uning ziyrak qo'ng'ir ko'zlarida sevinch bor edi.
Son bilan: Tepalikdagi chinor, ikki tup sadaqa to'rt-besh kishilik talay supalarga soya solib turardi.
Olmosh bilan: Qirlardan esayotgan mayin shaba shu ajoyib gullarning g'unchalarini yozmoqda.
Ot bilan: Kumush qishdan, zumrad bahordan qolishmaydi kuzning ziynati.
Ravish bilan: Uzoq-yaqin yerlardan odamlar ko’rina boshladi.
Sifatdosh bilan: Mayin esgan shabada ko'ngli chog' qildi.
Modal so'z bilan: Zarur ishlarimizni bitirdik.
Taqlidiy so'z bilan: Zavodning mashina bo'limidan gurs-gurs zarb uzluksiz eshitilib turardi.