Shuningdek, 0 ‘zbekistonda fizika va texnikaning taraqqiyoti

Elastik  prujinaning  deform atsiyasi. 

Elastik prujinaning  tashqi 

kuch  ta ’sirida  deform atsiyalanishi  59-  b  rasmda  tasvirlangan.  Bu 

holda  ham  prujinaning  ch o ‘zilishi  Д/ ta ’sir etuvchi  kuchga  bog‘liq. 

R asm dan,  deform atsiyalovchi  F   kuchning  qiym ati  ikki  m arta 

ortganda  prujinaning  c h o ‘zilishi  ham   ikki  m arta  ortganligi  ko'rinib 

turibdi.  Elastik  deformatsiyalangan  prujina  uchun  G u k   qonuni

k o ‘rin ish g a  eg a,  y a ’ni  ela stik  deform a tsiyala n g a n  prujinada 

yuzaga  kelgan  elastiklik  kuchi  prujinaning  absolyut  uzayishiga 

t o' g' r i  p ro p o rsio n a l  b o 'la d i.  Bu  fo rm u la d a   к  — p ru jin a n in g  

bikrligi  deb  ataladigan  kattalik.  Д/  bir  birlikka  teng  boMganda  Fcl 

k uch  к  ga  teng  b o'ladi.  D em ak,  prujinaning  bikrligi  son jihatdan 

prujinaning  bir birlik  uzunlik  qadar deformatsiyalanishida  vujudga 

keladigan  elastiklik  kuchiga  teng  ekan.

SI  da  bikrlikning  birligi:

(7 9 ) 

f o r m u la d a n   k o ‘r in a d i k i,  e la s tik   d e f o r m a ts iy a d a  

deform atsiya  jism ga  qo'yilgan  k uchning  ta ’siri  bilan  bir  tekis 

o ‘zgarib  boradi,  y a’ni  elastiklik  kuchi  bilan  deform atsiya  o ‘zaro 

chiziqli  bog‘lanishda.