-   § .  Fizika  taraqq iyoti  tarixid an

tu rli  k o 'rin is h   yoki  sh a k ld a   m av ju d   b o ‘ladi.  M a te riy a n in g  

atrofim izdagi  barcha  jism larni  tashkil  etgan  bir  shakli  m o d d a  

deb ataladi.  Vaqt o ‘tishi  bilan  tabiatdagi jism larda turli  o'zgarishlar 

yuz beradi.  Jism larning bir-biriga  nisbatan  harakati,  m oddalarning 

bir holatdan  ikkinchi  holatga o ‘tishi,  moddalarning kimyoviy o'zga- 

rislilari,  yulduzlar  va  Q uyoshdagi  tem p eratu ra  o ‘zgarishlari  va 

m ateriyaning  bir  k o 'rin ish d an   boshqa  k o'rinishga  o 'tish i  kabi 

murakkab-o‘zgarishlar  bunga misol bo‘la oladi. 

0

‘simlik va hayvonot 

olam ida yanada murakkabroq o ‘zgarishlar ro‘y beradi.  Tabiatda vaqt 

o ‘tishi  bilan  o ‘zgarm aydigan  hech  bir  narsa  y o ‘q.  E ram izdan 

aw alg i  VI  asrdayoq  grek  olimi  G eraklit  „H am m a  narsa  harakat 

qiladi,  ham m a  narsa  o'zgarib tu rad i“ ,  deb  ta ’lim  bergan  edi.

Odam ham ana shu hamisha o ‘zgarib turadigan dunyoda yashaydi. 

Yashash  va  ishlash  uchu n   yashash  vositalarini  yaratish  kerak. 

Yashash  vositalarini  ishlab  chiqarish  uchun  kishilar  turli  ishlab 

chiqarish  qurollarini  yaratdilar.  Bunday  qurollar  vazifasini  dastlab 

oddiy  yog‘och  va  tosh  parchasi  bajargan  b o ‘lsa,  hozirgi  vaqtda 

zam onaviy  m ashinalar  bajaradi.

K ishilar  yashash  vositalarini  topish  va  shu jarayon  davom ida 

tabiatga ta ’sir ko‘rsatishi  natijasida tabiat  hodisalarini  bila bordilar. 

Shunday  qilib,  asta-sekin  tabiat  haqidagi  fanlar, ju m lad an ,  fizika 

ham  vujudga keldi.

Fizikaning taraqqiyoti  kishilik jam iyatining m adaniy tarixi bilan 

uzviy  bo g ‘langandir.  Bizning  vaqtgacha  saqlanib  kelgan  M isr 

piram idalari  va  qadim iy  qurilm alarning  boshqa  qoldiqlari  asosiy 

Download 13,37 Mb.