Shimoliy amerika

Kanada qunduzi (bobri) 

Qunduz  –  Kanadaning  rasmiy  ramzlaridan  biri.  U  Shimoliy  Amerikada  juda  keng 

tarqalgan bo’lib, u faqat Uzoq Shimolda va qit’aning tropik janubida uchramaydi. Tan olish 

kerakki, ko’p joylarda Kanada qunduzi soni hozircha kam: bu esa, inson ta’sirining natijasidir. 

Zamonaviy qunduzlarning yashash joyining asosiy maydoni – tayga zonasidir. Kanada qunduzi 

Yevrosiyoning  ba’zi  o’rmonli  hududlariga  ham  olib  kelingan.  Ular  Skandinaviyaga 

joylashdilar va u yerdan hatto Rossiyaning shimoli-g’arbiy qismiga ham kirib kelishdi. Bundan 

tashqari, hozir ular Uzoq Sharqdagi joylarda ham yashaydilar. 

Kanada qunduzi – zamonaviy qunduzlarning ikkita turlaridan biri, uning ikkinchi vakili – 

oddiy qunduz – Yevrosiyoning mo’tadil o’rmonlarida keng tarqalgan. 

Qunduzlar  –  Janubiy  Amerika  kapibarasidan  keyin  turuvchi  eng  yirik  kemiruvchilar. 

Ma’lumki,  kattalari  taxminan  50  kilogramgacha  og’irlikda  va  uzunligi  125  santimetrgacha 

yetadi. Ular quruqlikda ham suvda ham hayot kechira oladi. Suvga sho’ng’ish paytida ularning 

burun  va  quloq  teshiklari  yopiladi,  ko’zlardagi  shaffof  pardalar  esa  suv  ostida  erkin 

harakatlanishiga  imkon  beradi.  Barmoqlar  orasidagi  suzgich  pardalari  rivojlangan. 

Qunduzlarning dumi oval va yassi bo’ladi. Juda katta old kesik tishlari bu hayvonlarga qattiq 

yog’ochni ham kemirib, turli maqsadlarda ishlatishlariga imkon beradi. Qunduzning lablari ham 

---

 

maxsus  ishlab  chiqilgan  bo’lib,  u  bo’g’ilib  qolmaydi,  tishlanganda  suv  og’iz  bo’shlig’iga 

kirmaydiva bu qunduzlarga suv ostida kemirishga imkon beradi. 

 

Kanada qunduzlari. Rasm: J. J. Odyubon,  commons.wikimedia.org  

Qunduzlarning o’ziga xos xususiyati bu ularning qurilish faoliyatidir – ular loy va balchiqlar yordamida 

shoxlarni bir-biriga ulab kulbalarini quradilar. Bunday “kulba”lardan dan pastga, suv ostida yo’laklari bor. 

Oddiy  qunduzlardan  farqli  o’laroq,  kanada  qunduzi  kamdan-kam  hollarda  qirg’oqlarda  qazilgan 

chuqurlarga  in  quradi.  Qunduzlar  kulbalardan  tashqari,  o’zlari  uchun  zarur  suv  sathini  ta’minlaydigan 

to’g’onlarni  quradilar.  Bunday  qurilishlar  juda  katta  bo’lishi  ham  mumkin.  Kanada  qunduzlari 

to’g’onlarning kattaligi bo’yicha jahon rekordini o’rnatgan: ilgari 700 metrlik g’ov hammaga ma’lum edi, 

yaqinda esa 850 metr uzunlikdagi ulkan inshoot topildi! Aytgancha, oxirgisi kosmosdan olingan fotosuratda 

topilgan.  Ularning  kulbalari  ham  bir  necha  metrgacha  balandlikda  bo’lishi  mumkin.  Qizig’i  shundaki, 

tog’larda  qunduzlar  to’g’on  qurish  uchun ko’pincha  toshdan  foydalanadilar. Hayvonlar  o’z  binolarining 

holatini doimiy ravishda kuzatib boradilar va  agar zarurat tug’ilsa, ko’pincha hamjihatlikda ularni darhol 

---

 

ta’mirlaydilar.  Qunduz  to’g’onlari atrofidagi tekisliklarda  asta-sekin  hayvonlar  tomonidan yaratilgan  tor 

kanallar tizimi shakllanadi, ular bo’ylab daraxt bo’laklari tashiladi.