Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik-pedagogika

Markaz qidirgichlar teshiklarning markazini topishga imkon beradi. Oddiy markaz qidirgich (rasmga qarang) o’ziga biriktirilgan chizg’ichli go’niyadan iborat. CHizg’ich go’niyaning to’g’ri burchak bissektrisasi hisoblanadi.
Markaz qidirgich-go’niyani buyumning tashqi sirtiga qo’yib, chizg’ich bilan to’g’ri chiziq o’tkaziladi. U aylana markazi orqali o’tadi. Go’niyani ma’lum burchakka burib, ikkinchi to’g’ri chiziq chiziladi. Ular kesishgan joy qidirilayotgan markaz bo’ladi. Markaz qidirgichlar transportir go’niya-markaz qidirgichdan transportiri 2 borligi bilan farq qiladi. Transportir so’rgich 4 yordamida chizg’ich 3 bo’ylab surilishi va gayka 5 bilan zarur vaziyatga mahkamlab qo’yilishi mumkin.

Markaz qidirgich

CHizg’ich go’niya 1 ga mahkamlangan. Transportir tsilindrik detalь markazidan ma’lum masofada joylashgan teshiklarning markazini topishga imkon beradi 45^0 burchak ostida yotgan va detalь markazidan 25 mm naridagi a nuqtaning vaziyati topilgan). Mavjud teshikning markazi chizg’ich 2 va ikkita shtift 1 li planka 3 dan iborat bo’lgan markaz qidirgich bilan topiladi. Rejalash uchun markaz qidirgich shtiftlari teshik sirtiga tegib turadigan qilib o’rnatiladi. U xuddi go’niya-markaz qidirgich kabi ishlatiladi.

CHilangarlikda qo’llaniladigan barcha o’lchash va nazorat qilish vositalarini ikki- nazorat-o’lchov asboblari hamda o’lchov asboblari guruhiga bo’lish mumkin.
Nazorat-o’lchov asboblariga quyidagilar kiradi:

• 
  tekislilik va to’g’ri chiziqlilikni nazorat qilish asboblari;
  
• 
  uzunlikni o’lchash asboblari;
  
• 
  shtrixli asboblar (shtangen asboblar, noniusli burchak o’lchagichlar);
  
• 
  vint juftlari harakatiga asoslangan mikrometrik asboblar (nutrometrlar va glubinometrlar).