Respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muhandislik-pedagogika

Detalь konturlari bir tekislikda yotganda tekislikda rejalash usuli qo’llanadi. Tekislikda rejalash chizmachilikning deyarli o’zi bo’lib, undan farqi qog’ozga qalamda emas, balki zagotovkaga o’tkir uchli metall nina (chizg’ich) bilan chiziladi.

Fazoviy rejalashda reja chiziqlari bir necha tekislikda yoki bir necha sirtda o’rkaziladi.

CHizg’ichlar

Tekislikda rejalashda qo’llaniladigan qurollarga chizg’ichlar, go’niyalar, rejalash tsirkullari, kernerlar, markaz qidirg’ich, chizg’ichlar kiradi. CHizg’ichlar rejalash chiziqlarini chizish uchun mo’ljallangan. Ular toblangan va o’tkir qilib charxlangan uchli po’lat sterjendan iborat. U7, U8 markali uglerodli asbobsozlik po’latidan yasaladi. Ishlab chiqarishda chizg’ichlarning bir necha xillari qo’llaniladi:

а) bir uchi o’tkir, ikkinchi uchi halqasimon sim chizg’ichlar;
б) bir uchi o’tkir, ikkinchi tomoni ushlashga oson bo’lishi uchun g’adir-budir qilib, yo’g’onroq ishlangan yo’rma chizg’ichlar;
в) ikki tomonlama chizg’ich, ikki uchi ham o’tkir bo’lib noqulay joylarga chiziqchalar chizishda ishlatiladi;
г) strelka-chizg’ich, bir uchi o’tkir to’g’ri burchakli kesimli chizg’ich, uning sirtlari yaxshi ishlangan bo’lib, uni go’niyalar, kubiklar bo’ylab bemalol surishga imkon beradi. Masalan, shtangenreysmosda ishlatiladi.
Amalda qo’yma ninali chizg’ichlar qo’llaniladi. Nina sifatida oddiy patefon ninasidan foydalanish mumkin.
Yaxshi ishlov berilgan sirtlarni rejalashda ularni shikastlamaslik uchun yumshoq materiallardan qilingan chizg’ichlar ishlatiladi (masalan, po’lat uchun latunь chizg’ichlar ishlatiladi).
CHizg’ichlar yaxshi o’tkirlangan bo’lishi lozim. Ularning ish qismi qancha o’tkir bo’lsa, rejalash chizig’i ham shuncha ingichka chiqadi va rejalash aniqligi shuncha oshadi.
CHizg’ichlar charxlash stanoklarida o’tkirlanadi. Buning uchun ularni aylanib turgan doiraga tekkiziladi va ravon burib turiladi.