ди. Балогатга етиш даври тезро^
бошланадиган булиб долган
^озирги болаларнинг ру^ий ривожланишида ^ам узгаришлар
мавжуд. ^озирги пайтда боланинг характери эртароц шакллана
боншаб, фикрлаш ^обилияти^ам эртаро^ пайдо булмотущ. Лекин
боланинг жисмоний ва ру^ий ривожланиши ^амиша ^ам бир-
бирига уйгун булиб бормайди. Го^о бола жиемонан яхши ривож-
ланса-да шахсияти шунга монанд равишда i^apop топмай, бола-
лиги узгармай ^олаверади. Бу усмирларнинг
юриш-туриши бош-
^ача булиб ^олишига, уларга етарлича а^амият берилмаса, шах-
сиятнинг нотурри шаклланишига сабаб булиши мумкин.
Бош м и я-кал л а ^утиси бош скелета бушл гоада жойлаш-
ган, бош мия ярим шарлар ва мияча билан мия стволи. Катта
ёшдаги кишилар бош миясининг огирлиги эркакларда урта
^исобда 1375 г., аёлларда 1275 г. булади. Ч а ^ а л о ^ а р бош
миясининг огирлиги урта ^исобда 330-340 г. Эмбрионал ри-
вожланиш даврида ва ^аётнинг
дастлабки йилларида бош
мия яхши усади, кейин унинг усиши секинлашади. Бош мия 20
ёшга бориб батамом усиб етилади. К^ариганда унинг огарлиги
бошка органлар каби бироз камаяди. Бош мия 5 та асосий
булим:
охирги мия, урта мия, кейинги мия ва узунчо^ миядан
иборат булади. Узунчо^ мия шаклига кура чузинчок; бош
пиёзни эслатади. Ор^а
мия эгатлари узунчок; мия утиб кетади.
Бош миянинг IX-XII жуфт нервлари, илдизлари узунчо^ мия-
нинг олдинги ён томонидаги эгатлардан чи^ади. Узунчо^
миянинг кулранг моддаси opi$a миянинг кулранг моддасидан
фар
1
$ к;илиб, сидирги устун ^осил килмай айрим тупламлар
бош
миядан чикадиган Х,Х1 ва XII жуфт нервларининг узунлик-
лари ^олида жойлашган булади.
Кейинги мияга купро^ мияча киради. Мия куприк нерв
толаларидан иборат йугон ва энли бош куринишида булади.
Болишча торлар бориб миячанинг урта оё^чаларига утади.
Болишчанинг урта чизиги буйлаб кундаланг эгат куриниб
туради. Куприкнинг кулранг моддаси унинг opi$a ^исми -
куприк копкогига бош миянинг V-VIII жуфт нервлари узакла-
ри куринишида жойлашади. Узунчок
мия ва куприкнинг орка
томонида мияча жойлашган. Бош мия организмдаги з^амма
органларнинг келишиб узаро ишлашини таъминлайди.
Бош^арув- укитувчиларнинг аудиторияни боищариш усул-
лари з^амда укувчи, талабаларни иш жараёни фаолиятида бош-
www.ziyouz.com kutubxonasi
|$ариш усуллари билан таништирувчи ва шунга ургатишга
^аратилган булади.
Бо^увсизлик - балогатга етмаган болаларга нисбатан етар-
ли эътибор бермаслик ёки тарбиявий
таъсир курсатмаслик
натижасида келиб чи^адиган салбий ижтимоий ^одиса. Бо^ув-
сизлик купинча урушлар, очлик, ишсизлик ва ота-оналарнинг
Do'stlaringiz bilan baham: