yoki korxonaga ish yuzasidan tashrif buyurgan odamlar yashashi uchun
mo‘ljallanadi. Idoraviy mehmonxonalar tegishli
idora yaqinida yoki
jamoat transporti yaxshi qatnaydigan joyda quriladi. Bunday
mehmonxonalarda umumiy xonalar thplami ko‘pincha ancha cheklangan,
hzi xizmat ko‘rsatuvchi korxona turiga va undagi umumiy ahamiyatga
molik xonalar tarkibiga bog‘liq bo‘ladi.
Chet elda
anjumanlar uchun mo‘ljallangan maxsus
mehmonxonalar
qurish keng tarqalgan. Bunday mehmonxonalar odatda
«kongress-otel» yoki «konferens-otel» deb nomlanadi. Chet elda
shuningdek ishbilarmonlar uchun ham maxsus mehmonxonalar – «biznes-
otellar» quriladi. Odatda bu mehmonxonalarning shinamlik darajasi juda
yuqori bo‘ladi. Ularda kongresslar o‘tkazish uchun zallar,
majlislar,
konferensiyalar, simpoziumlar uchun alohida joylar, har xil turdagi
restoranlar, aloqa va bank bo‘limlari, teletayp, teleks, basseynlar, saunalar,
kegelbanlar faoliyat ko‘rsatadi.
Ishbilarmon odamlar uchun mo‘ljallangan mehmonxonalarda kichik
majlislar, savdo operatsiyalari o‘tkazish, mahsulotlarning namunalari
ko‘rgazmalarini tashkil etish, firmalarning vakolatxonalarini joylashtirish
uchun mo‘ljallangan joylar, ayrim hollarda transformatsiya qilinadigan –
ularda
kelgan odamlarni qabul qilish, kichik muzokaralar o‘tkazish
imkonini beradigan nomerlar ham nazarda tutiladi.
Turistik mehmonxonalar
faol dam olayotgan turistlar uchun
mo‘ljallanadi. Mamlakatimizda bunday mehmonxonalar asosan
uyushtirilgan gruppaviy turizm – ekskursiya va sport turizmi uchun
mo‘ljallangan.
Turistik
mehmonxonalar shaharda, shahar tashqarisida, turistik
ob’ektlar yaqinida, yaxshi tabiiy omillarga ega joylarda, ko‘pincha yashil
massivlar yaqinida quriladi.
Turistik mehmonxonalar, shuningdek kurort mehmonxonalari yer
maydonlarining hajmi umumiy tipdagi
mehmonxonalarning yer
maydonlaridan ancha katta bo‘ladi (1 mingtagacha o‘rinli
mehmonxonalarda bir o‘ringa 75m
2
va 1-2 ming o‘rinli mehmonxonalarda
bir o‘ringa 65m
2
). Kurort mehmonxonalari va turistik
mehmonxonalarning, kurortlarda va dam olish zonalarida joylashgan
motellar va keminglarning ko‘kalamzorlashtirilgan yer maydonlari jami
yer maydonining kamida 5% ni tashkil etishi kerak.
Mehmonxonalarning yer maydonlarida sport maydonchalari (bir
o‘ringa 8-10m
2
hisobidan), bolalarning o‘yin maydonchalari va soyabonlar
joylashadi. Shovqindan saqlanish uchun turistik mehmonxonalar va kurort
32
mehmonxonalarining korpuslari transport qatnaydigan ko‘chalar va
yo‘llardan kamida 50m uzoqda quriladi. Bu khchalar va yo‘llar yoqasida
daraxt ko‘chatlari ekish nazarda tutiladi.
Ko‘pchilik oilaviy dam olishni yoqtirganligi uchun turistik
mehmonxonalarda asosan ikki hrinli nomerlar nazarda tutiladi. Nomerda
odatda kunduzgi dam olish zonasi ajratiladi. Bu zona lodjiya yoki balkonni
ham o‘z ichiga oladi. Yoshlar turizmi uchun mo‘ljallangan
mehmonxonalarda tejamkorlikni oshirish va yashash uchun to‘lanadigan
haqni kamaytirish maqsadida ba’zan beshta
va undan ortiq odamga
mo‘ljallangan umumiy yotoqxona ko‘rinishidagi nomerlar nazarda tutiladi.
Turistik mehmonxonalardagi umumiy ahamiyatga molik binolar va
xonalar asosan dam olish uchun mo‘ljallangan bhladi (khp funksiyali
zallar, xollar, kaminli zallar va h.k.). Umumiy ovqatlanish korxonalari
orasida ba’zan «ko‘ngilochar ovqatlanish» korxonalari (raqs barlari, varete
va h.k.), tez va arzon xizmat khrsatish korxonalari (ekspress-kafe, oshxona
va sh.k.), ba’zan o‘ziga o‘zi xizmat khrsatish korxonalari ham bo‘ladi.
Turistik mehmonxonalarning o‘ziga xos xususiyati shundan iboratki,
ularda turistik xizmatlar khrsatish joylari, shuningdek turistik-uslubiy va
instruktorlar xonalari (instruktorlar turistik guruhlar bilan metodik ish olib
borishi uchun) mavjud bo‘ladi. Bunday xonalar majmui turistik marshrut
turiga va mazkur marshrut bhylab turistlarning
harakatlanish usuliga
bog‘liq.
Turistik-sport mehmonxonalarida turistik va sport anjomlari va
jihozlari (chang‘i, konki, chana, ov va baliq ovi anjomlari, qayiqlar,
baydarkalar va h.k.)ni ijaraga berish shoxobchalari nazarda tutiladi.
Turistik-sport mehmonxonasining xususiyatiga qarab,
bunday
shoxobchalar to‘plami har xil bhlishi mumkin. Shunga hxshash anjomlarni
ijaraga berish shoxobchalari kurortlar va dam olish zonalarida joylashgan
motellar va kempinglarda ham bo‘lishi mumkin.
Qoida tariqasida, bunday mehmonxonalarda ko‘rsatiladigan xizmatlar
to‘plami yaxshi rivojlangan, umumiy ovqatlanish korxonalari ancha rang-
barang bo‘ladi. Ularda «ko‘ngilochar ovqatlanish» korxonalari (kunduzgi
va tungi barlar), do‘konlar, kiosklar va h.k. ishlab turadi. Shinamlik
darajasi yuqori bo‘lgan mehmonxonalarda basseynlar, saunalar,
kegelbanlar, barlar, restoranlar, madaniy hordiq markazlari ham bo‘ladi.
Turistik mehmonxonalarni turizmning madaniy va ma’rifiy turlarini
ma’qul ko‘ruvchi, shinamlik va xizmat ko‘rsatish darajasiga ancha katta
talablar qo‘yuvchi turistlar harakatlanadigan marshrutlarda joylashtirish
lozim. Bundan tashqari, turistik mehmonxonalardan avtoturizm, sport va
33
transport turizmining ayrim turlari bilan shug‘ullanuvchi, kongresslar,
festivallar va anjumanlarga keluvchi, shuningdek har xil aralash turistik
sayohatlar chiquvchi mijozlarni qabul qilish
va ularga xizmat khrsatish
uchun ham foydalanish mumkin.
Marshrutda joylashishiga qarab, turistik mehmonxonalar asosiy
muassasalar (to‘g‘ri va halqali marshrutlardagi boshlang‘ich yoki oxirgi
punktlar) sifatida yoki marshrut o‘rtasida turistlar nisbatan uzoq dam olishi
uchun mhljallangan oraliq muassasalar sifatida faoliyat ko‘rsatadi.
Foydalanishning mavsumiyligiga qarab, mehmonxonalarning mazkur
turidan, qoida tariqasida, butun yil davomida foydalanishga mo‘ljallangan
doimiy turizm muassasasi sifatida foydalaniladi.
Mehmonxonalarning funksional o‘ziga xosliklari ularni barcha
loyihalash-qurilish hududlarida va iqlimiy kichik hududlarda loyihalash,
qurish va ulardan foydalanish imkonini beradi.
Do'stlaringiz bilan baham: 
