Qurilish materiallarining asosiy hossalari 1 Umumiy ma’lumotlar

1-Amaliy mashg’ulot: QURILISH MATERIALLARINING ASOSIY HOSSALARI
1.1 Umumiy ma’lumotlar
Qurilish materiallarining hossalari bo‘yicha tuzilgan masalalar, tabiiy va sun’iy tosh materiallari bo‘limlari bilan bog‘liqdir.
Talaba keyingi bo‘limlarga tegishli masalalarni echish uchun quyidagilarning bilishi kerak.
Zichlik: Materiallar massasining mutloq zich (bo‘shliqsiz va g‘ovaksiz) hajmiga bo‘lgan nisbati zichlik (ρ) deb ataladi.
g/sm³,
bu erda: materialning massasi, g;
absolyut zich materialning hajmi, sm³.
O‘rtacha zichlik: Materiallar tabiiy holatdagi massasining (g‘ovaklari va bo‘shliqlari bilan) hajmiga bo‘lgan nisbati o‘rtacha zichlik (ρ_m) deyiladi:
g/sm³; kg /m³,
bu erda: materialning massasi, g; kg;
materialning tabiiy holatdagi hajmi, sm³; m³.
G‘ovaklik: Materialdagi mayda bo‘shliqlar g‘ovaklar deyiladi:
,
bu erda: G‘ – materialning g‘ovakligi, %;
materialning zichligi, g/sm³;
materialning o‘rtacha zichligi, g/sm³.
Suv shimuvchanlik. Materialning suv shimishi va bo‘shliqlarida suvni ushlab turish xususiyati shu materialning suv shimuvchanligi deyiladi.
,
bu erda : materialni massa bo‘yicha suv shimuvchanligi, %;
materialni suvga to‘yingan holatdagi massasi, g; kg;
materialni quruq holatdagi massasi, g; kg.
,
bu erda: - materialning hajm bo‘yicha suv shimuvchanligi, %;
materialning suvga to‘yingan holatdagi massasi, g; kg;
materialni quruq holatdagi massasi, g; kg.
Materialning massa va hajm bo‘yicha suv shimuvchanligi o‘rtasidagi bog‘lanish quyidagi formula orqali aniqlanadi:

bu erda : materialning massa bo‘yicha suv shimuvchanligi, %;
- materialning hajm bo‘yicha suv shimuvchanligi, %;
materialning o‘rtacha zichligi, kg/m³.