Qurilish materiallarining asosiy hossalari 1 Umumiy ma’lumotlar

И



3.4-расм. Кўп рангли қилиб
сирланган сопол плиткалар
чки деворларга қопланадиган материаллар. Турар жой, жамоат ва саноат биноларининг айрим хоналарига санитария-гигиена ва бадиий манзара бериш, шунингдек, қурилма-ларни нам ва аланга таъсиридан ҳимоялаш учун деворларга сопол плиткалар қопланади (3.4-расм). Деворларга қоплаш учун сирланган қоплама (фаянс) шунингдек, гиламнусха-кошинкор плиткалар ишлатилади.
Ички деворларга қопланадиган плиткалар турли шаклда чиқарилади. Квадрат плиткаларнинг ўлчами 150х150 мм, тўғри тўтбурчакли плиткаларники 150х100 ва 150х75 мм, қалинлиги 4-6 мм га тенг бўлади.
Гилам нусха-мозаика қуйма плиткаларнинг 20 турдаги ўлчамлари ишлаб чиқарилади: чеккалари 25, 35, 50, 75, 100 ва 125 мм бўлган квадрат ва 25х100 мм тўғри бурчакли плиткалар ва ҳ. Қалинлиги 2,5 мм ва олд юзаси турли рангли бўлади (3.5-расм).
Плиткалардан тайёрланган қурама гиламлар панеллар юзаларини қоплаш ва кўриниш жойларни пардозлаш учун қўлланилади.
Полбоп сопол плиткалар. Бундай плиткалар гил массасидан қўшилма-лар ва бўёвчи аралашмалар ёки уларсиз зичлаш ва кейинчалик қовушгунга қадар пишириш йўли билан тайёрланади.

3.5-расм. Гилам нусха-кошинкор қуй-ма сопол плиткалар	3.6-расм. Поллар учун мўлжал-ланган йирик ўлчамли сопол плиткалар

Сопол плиткалардан ясалган поллар сув ўтказмайди, ишқаланишга чидамли, кислота ва ишқор таъсирига турғун бўлади. Сопол плиткалардан ясалган полларнинг камчилиги: иссиқни ўзига кўп олади, зарбларга қаршилиги паст ва анча сермеҳнатлидир. Сопол плиткалар жамоат биноларининг кириш залларида, корхоналарнинг ишлаб чиқариш хоналарида ва бошқа жойларда ишлатилади.

Сўнгги йилларда сопол плиткаларнинг янги тури – расм сериографик усулда қолипланган йирик ўлчамли плиткалар (200х200х11 мм) жамоат биноларида пол материали сифатида кенг қўлланилмоқда (3.6-расм).
Томонлари 23 ва 48 мм бўлган квадрат ва тўғри бурчакли мозаик плиткаларнинг қалинлиги 6 ва 8 мм бўлади. Плиткаларнинг ранги оқ, сариқ, қизил, кул ранг ва бошқа кўринишда бўлиши мумкин, сув шимувчанлиги 4% гача. Корхонада мозаик плиткалар сувда эрийдиган елимлар билан крафт қоғозининг квадратли юзаларига маълум расмга кўра тақсимлаб ёпиштирилади.
Махсус сопол материаллар ва буюмлар. Бундай сопол материаллар ва буюмларга черепицалар, оқава ва дренаж қувурлари, кислоталарга чидамли буюмлар, санитария-техника буюмлари ва шу кабилар киради. Черепица томга ёпиладиган материал бўлиб, осон суюқланадиган гиллардан хом ашёни қолиплаш, қуритиш ва пишириш йўли билан тайёрланади. Ҳозирги вақтда сопол корхоналари черепицаларнинг бир неча турини: ўйиқли қолипланган, ўйиқли тасмасимон, тасмасимон ясси ва конькисимон турларини ишлаб чиқармоқда (3.7-расм).
Черепица томга ёпиладиган мустаҳкам, чидамли ва олов бардошли материалдир. Ундан ёпилган том тез-тез таъмир талаб қилинмайди. Ушбу черепицанинг камчилиги массасининг катталиги, сув оқиб тушиш учун анча нишабли қилиб қуриш зарурлиги, шунингдек, том ёпиш учун кўп меҳнат сарфланишидир. Черепица ҳозир қурилишнинг барча соҳаларида ишлатил-моқда.